Юренькай

Юренькай (латин Bombycilla garrulus; рочӧн свиристель) – тайö пышкай котырысь сьылысь лэбач.

Ыджда да рöм вежны

Шöрпöлöс тушаа лэбач, ыджданас ябыр (рочӧн скворец) кодь. Кöнсюрö шуöны тшöтш юрсикайöн, сорса кайöн да льöмкайöн (рочӧн свиристель). Пуысь пуö лэбалöны «свир-свир» шыалiгтыр, та серти, тыдалö, роч нимыс артмöма. Коми нимъясыслöн подувъясыс гöгöрвоанаöсь жö. Тöвнас юренькайяс пöткöдчöны пу вотöсöн. Медся ёна радейтöны кокавны пелысьлысь, жовлысь, лежнöглысь да тусяпулысь мольяссö. Буретш та йылысь и висьталö льöмкай нимыс.

Нöшта синмö шыбитчö лэбач юрыслöн аслыспöлöслуныс – балябöжас гöныс быттьö сорс либö юрси туг чурвидзö. Удмурт сёрниын татшöмсяма кывъясыс тшöтш эмöсь: чукойыр, сорса ябыр да с.в. (комиöдны кö, лоö тугъя юр, сорса ябыр).

Яръюгыд рöма лэбачьяс. Вывтыр гöныс кызвыннас гöрдовруд, мышладорыс сьöдовгöрд, коскыс да бöж вылысыс рулов, туша улысладорыс еджговруд. Голяыс да нырсяньыс синмöдзыс мунысь визьыс, а сiдзжö нырыс, бордйыс да кокыс сьöд. Борд гöн помъясыс да бӧж йывъясыс зарни рöмаöсь. Синмыс перкаль.

Сьывны вермöны эньыс и айыс. Но чипсасьöны лöня да пыр öти ногöн.

Паськалöм вежны

Олöны-вылöны Европаса, Азияса да Войвыв Америкаса сьöд вöраинъясын. Миянын паныласьлöны парма пасьтала.

Поздйысьöм вежны

Позсö лöсьöдöны лыска пуяслöн туган йылö. Кыöны-тэчöны сiйöс кос увъясысь да нитшкысь, пыдöсас вольсалöны сюмöд да рой. Пöжны пуктöны нёльсянь сизим колькйöдз, кодъяслöн еджговдöз веркöсас тöдчöны шочиник гöрдовдöз, сьöд да руд чутъяс. Позъяс пукалö сöмын эньыс, кодi оз чеччыв кык вежон чöж. Сэки айыс вердö гозпöвсö. А сильöпияныс лоöм бöрын сёянсö ваялöны йылöмыслы мамыс и батьыс. Котырасьöны юренькайяс векджык сора тöлысьлöн мöд джынъяс.

Оласног да сёян вежны

Юренькайяс зэв азым лэбачьяс. Гожöмнас, вотöсъяс лотöдз, вердчöны гут-гагйöн, тшöтш и номъясöн, кодъясöс куталöны сынöдын лэбалiгöн. Арся пöраö уна лыда кельöбъясöн локтöны сиктъясö да дача йöръясö. Он кö ыршасьöмöн-горзöмöн вöтлы найöс, ас дырйиыд öти здукöн пыллясны-горшаласны öшинювса пуяс вылысь став тусьсö. Бöръя воясö кутiсны ёна рöдмыны ватшкан кайяс (рочӧн дрозд), кодъяс гожöмбыд дöзмöдчöны му вöдитысьяслы да юренькайяс вотöдз на матiгöгöрысь куштöны став быдмöг сёянсö. Та вöсна вöрысь локтöм юренькайяслы морт оланiнъясысь пöшти нинöм нин оз вичмы. Тöвнас юренькайяс вешйылöны шоныдджык муяслань. Ёна кöдзыдъяс дырйи воöдчывлöны Европалöн лунвыв юкöнъясöдз.

Юренькайяс абу вöй, а сибöдысь тылабордаяс. Сы вöсна кокниа шедöны. Но видзигöн лэбачьясыс олöны гажтöма да дугдывтöг корöны сёйны.

Öшмöс вежны

Ракин А.Н. Юренькай // Би кинь, 2010. – 11 №.
Ракин А.Н. Вӧр-васа олысьяс. — Сыктывкар: Анбур, 2017. — 240 л.б.