Емдін (сикт)
Емдін (рочӧн Усть-Вымь) – Коми Республикаын сикт, Емдін районысь Емдін сикт овмӧдчӧминса шӧрсикт.
Емдін Усть-Вымь | |
Му: | Рочму |
Статус: | сикт |
республика: | Коми республика |
район: | Емдін район |
Медводдза казьтыштӧм: | 1380 |
Официал кыв | коми, роч |
Олысьяс | 819 морт (2007) |
Час кытш: | UTC+ 3 |
Телефон код: | +7 821 34 |
Пошта индӧсъяс: | 169110 |
Автомобиль код: | 11, 111 |
Ним артмӧм
вежныФольклор
вежныГеография
вежныЕмдін пукалӧ Эжва юлӧн веськыд берегын, Емва вомын. Айкатыла юрсиктӧдз 25 км, Сыктывкар юркарӧдз 72 км.
История
вежны1784 воын Емдінын вӧлі 73 овмӧс, 413 олысь. 1797 воын сикт лои вӧлӧсьт шӧринӧн. XVII нэм помсянь тані нуӧдӧны вӧлі быдвося ярманга. XIX нэм помын Емдінын (Пустӧш да Заручье грездъяскӧд) вӧлі 1000 гӧгӧр олысь.
1903 воын воссис медводдза участкӧвӧй бурдӧдчанін 10 койка вылӧ.
1918 вося сора тӧлысь 22-ӧд лунӧ Емдінын вӧлӧсьтса исполком, кӧні веськӧдліс М.Г. Амосов.
1925 воын воссис уездса бурдӧдчанін: сэні вӧлі 25 койка, уджаліс ӧти врач да куим пельшер; уджаліс кинопередвижка. 1926 воын воссис уездса библиотека: сэні артавсис 3901 небӧг верстьӧлы да 512 челядьлы.
1922—1928 воясӧ Емдін вӧлі Емдін уездса шӧринӧн (уездӧ вӧлі пырӧны ӧнія Емдін, Удора да Княжпогост районъяс), 1929—1943 воясӧ — Емдін районса юрсиктӧн. 1929 воын торйӧдчис Удора район, 1939 воын — Княжпогост район. 1943 воын юрсикт Емдінысь вуджӧдісны Айкатылаӧ.
1929 воын Емдінын лӧсьӧдісны «Свободный труд» медводдза колхоз. 1930—1931 воясӧ лӧсьӧдӧма нӧшта 4 колхоз. 1931 во шӧрын колхозъясын вӧлі 43% кресьтяна овмӧс, 1937 вося тулысӧ — 90%.
1931 воын Емдінын 2 тшупӧда школа подув вылын восьтӧма педагогическӧй техникум. Сійӧ уджаліс 1954 во шӧрӧдз да дасьтіс 900 гӧгӧр велӧдысьӧс. 1933 воын техникум лэдзис медводдза велӧдысьясӧс. Помалысьяс лыдын вӧліны З.В. Панев, коді бӧрыннас вӧлі Коми АССР-ын Вылыс Сӧветса Президиумӧн Веськӧдлысьӧн, драматург Н.М. Дьяконов, поэт С.А. Попов.
1930 воын лӧсьӧдӧма радиоузел, 1934 воын — Емдінса да Гамса МТС. 1926 воын кутіс уджавны электростанция (мошносьт 6,5 тыс. Вт.). 1929—1930 воясӧ Емдін районӧ вӧр пӧрӧдны вайисны 4 трактор.
Олысь лыд
вежныМедводдза овъяс
вежныКультура
вежныВелӧдӧм
вежныТӧдчана йӧз
вежны- Тарабукина (Русина) Анна Степановна (1915—1975) — нималана коми актриса, Коми АССР-са нимйӧза артист, РСФСР-са нимӧдана артистка
Тӧдчана эмторъяс
вежныЫстӧдъяс
вежныӦтуввез
вежныӦшмӧсъяс
вежны- Атлас Республики Коми. – Москва, 2000.
- Гагарин Ю.В. Усть-Вымь. — Сыктывкар: Коми книжное издательство, 1980. — 112 с.
- Жеребцов И.Л. Где ты живешь: Населенные пункты Республики Коми. Историко-демографический справочник. – Сыктывкар, 2000.
- История Коми с древнейших времен до конца XX века: В 2-х т. / Под общей редакцией А.Ф. Сметанина. – Сыктывкар, 2004.
- Республика Коми: Административно-территориальное деление на 1 августа 1992 г. Издание пятое. – Сыктывкар, 1992.
- Республика Коми: Энциклопедия. – Сыктывкар, 1997-2000. – Т. 1-3.
- Страницы истории: Усть-Вымь / А.С. Михейченко. — Сыктывкар: Коми республиканская типография, 1992. — 16 с.
- Две столицы Перми Вычегодской. Часть 1: Усть-Вымь
- Сайт Михайло-Архангельского мужского монастыря в селе Усть-Вымь.
Тайӧ гижӧдыс помавтӧм на. Тэ верман ачыд сійӧс веськӧдны да содтыны. Тайӧ пасйӧдсӧ колӧ гижны стӧчджыка. |