Крымтотара кыв

Крымтотара кыв (qırımtatar tili, къырымтатар тили) тайӧ тюрк кыв, матіса турок кывлань. Крымын каналан кыв украин- да рочкӧд.

Крымтотара анбур

Крымтотара кыв

Латин

1928	1997	1928	1997	1928	1997
A a	A a	Ь ь	I ı	R r	R r
B ʙ	B b	K k	K k	S s	S s
C c	C c	Q q	Q q	Ş ş	Ş ş
Ç ç	Ç ç	Ƣ ƣ	Ğ ğ	T t	T t
D d	D d	L l	L l	U u	U u
E e	E e	M m	M m	Y y	Ü ü
F f	F f	N n	N n	V v	V v
G g	G g	Ꞑ ꞑ	Ñ ñ	X x	H h
H h	H h	O o	O o	Z z	Z z
I i	İ i	Ɵ ө	Ö ö	Ƶ ƶ	J j
J j	Y y	P p	P p		Â â

Кирилл

Аа Бб Вв Гг ГЪгъ Дд Ее Ёё Жж Зз Ии Йй Кк КЪкъ Лл Мм Нн НЪнъ Оо Пп Рр Сс Тт Уу Фф Хх Цц Чч ДЖдж Шш Щщ Ъъ Ыы Ьь Ээ Юю Яя

Араб

торъя	помын	шӧрын	водзын	ним	латин
ﺍ	ﺎ	—		elif	a, â
ﺀ	—			hemze	-
ﺏ	ﺐ	ﺒ	ﺑ	be	b, p
ﭖ	ﭗ	ﭙ	ﭘ	pe	p
ﺕ	ﺖ	ﺘ	ﺗ	te	t
ﺙ	ﺚ	ﺜ	ﺛ	se	s
ﺝ	ﺞ	ﺠ	ﺟ	cim	c
ﭺ	ﭻ	ﭽ	ﭼ	çim	ç
ﺡ	ﺢ	ﺤ	ﺣ	ha	-
ﺥ	ﺦ	ﺨ	ﺧ	hı	h
ﺩ	ﺪ	—		dal	d
ﺫ	ﺬ	—		zel	z
ﺭ	ﺮ	—		re	r
ﺯ	ﺰ	—		ze	z
ﮊ	ﮋ	—		je	j
ﺱ	ﺲ	ﺴ	ﺳ	sin	s
ﺵ	ﺶ	ﺸ	ﺷ	şin	ş
ﺹ	ﺺ	ﺼ	ﺻ	sad	s
ﺽ	ﺾ	ﻀ	ﺿ	dad	d, z
ﻁ	ﻂ	ﻄ	ﻃ	tı	t
ﻅ	ﻆ	ﻈ	ﻇ	zı	z
ﻉ	ﻊ	ﻌ	ﻋ	ayn	-
ﻍ	ﻎ	ﻐ	ﻏ	ğayn	ğ
ﻑ	ﻒ	ﻔ	ﻓ	fe	f
ﻕ	ﻖ	ﻘ	ﻗ	qaf	q
ﻙ	ﻚ	ﻜ	ﻛ	kef (kef-i arabiy)	k (g, ñ)
ﮒ	ﮓ	ﮕ	ﮔ	gef (kef-i farsiy)	g
ﯓ	ﯔ	ﯖ	ﯕ	nef (kef-i nuniy, sağır kef)	ñ
ﻝ	ﻞ	ﻠ	ﻟ	lâm	l
ﻡ	ﻢ	ﻤ	ﻣ	mim	m
ﻥ	ﻦ	ﻨ	ﻧ	nun	n
ﻭ	ﻮ	—		vav	v, o, ö, u, ü
ﻩ	ﻪ	ﻬ	ﻫ	he	-, e, a
ﻻ	ﻼ	—		lâm-elif	la, lâ
ﻯ	ﻰ	ﻴ	ﻳ	ye	y, ı, i

Грамматика

Эмакыв

Эмакывлӧн крымтотара кывйын эм кык лыд, уна лыдлӧн суффиксъяс -lar да -ler; квайт (важӧн сизим) вежлӧг:

Крымтотара ним, юалӧмъяс	Вежӧртас, юалӧмъяс	Пример	Вуджӧдӧм
Baş keliş (Kim? Ne?)	Нимтан (Мый? Коді?)	insan-	морт
Saiplik kelişi (Kimniñ? Neniñ?)	Асалан (Мыйлӧн? Кодлӧн?)	insan-nıñ	мортлӧн
Tüşüm kelişi (Kimni? Neni?)	Керан (Мыйсӧ? Кодӧс?)	insan-ğa	мортӧс
Doğrultuv kelişi (Kimge? Nege? Qayda?)	Сетан-Пыран-Матыстчан (Мыйлы? Кодлы? Мыйӧ? Кодӧ? Мыйлань? Кодлань? Кытчӧ?)	insan-nı	мортлы, мортлань, мортӧ
Yer kelişi (Kimde? Nede? Qayda? Ne yerde?)	Ина (Мыйын? Кодын? Кӧни?)	insan-da	мортын, мортлӧн (эм)
Çıkış kelişi (Kimden? Neden? Ne yerden? Kimnen? Nenen?)	Босьтан-Петан-Ылыстчан-Ӧтувтан (Мыйлысь? Кодлысь? Мыйысь? Кодысь? Мыйсянь? Кодсянь? Кысянь? Мыйкӧд? Кодкӧд?)	insan-dan	мортсянь, мортысь, морткӧд

Сизимӧд вежлӧг вӧлі Керанторъя: insan-nen — мортӧн.

Индан-асалан суффиксъяс

Ӧтка лыд	Вуджӧдӧм	Уна лыд	Вуджӧдӧм
oda-m	жырӧй	oda-mız	жырным
oda-ñ	жырыд	oda-ñız	жырныд
oda-sı	жырыс	oda-sı / oda-ları	жырныс

Морта нимвежтасъяс

Ме	men	Ми	biz
Тэ	sen	Ті	siz
Сійӧ	o	Найӧ	olar

Кадакывлӧн вежласьӧм

Кадакывъяслӧн кывпод пасъяс: -maq (yazmaq — гижны) да -mek (etmek — вӧчны).

Etmek (вӧчны):

Ӧнія кад

Ӧтка лыд	Вуджӧдӧм	Уна лыд	Вуджӧдӧм
etem	вӧча	etemiz	вӧчам
etesiñ	вӧчан	etesiz, etesiñiz	вӧчанныд
ete	вӧчӧ	ete, eteler	вӧчӧны

Ӧнія кад, соссяна форма

Ӧтка лыд	Вуджӧдӧм	Уна лыд	Вуджӧдӧм
etemeyim	ог вӧч	etemeymiz	огӧ вӧчӧй
etemeysiñ	он вӧч	etemeysiz, etemeysiñiz	онӧ вӧчӧй
etemey	оз вӧч	etemey, etemeyler	оз вӧчны

Колян кад

Ӧтка лыд	Вуджӧдӧм	Уна лыд	Вуджӧдӧм
ettim	вӧчи	ettik	вӧчим
ettiñ	вӧчин	ettiñiz	вӧчинныд
etti	вӧчис	etti, ettiler	вӧчисны

Колян кад, соссяна форма

Ӧтка лыд	Вуджӧдӧм	Уна лыд	Вуджӧдӧм
etmedim	эг вӧч	etmedik	эгӧ вӧчӧй
etmediñ	эн вӧч	etmediñiz	энӧ вӧчӧй
etmedi	эз вӧч	etmedi, etmediler	эз вӧчны

Локтан кад

Ӧтка лыд	Вуджӧдӧм	Уна лыд	Вуджӧдӧм
etecegim	вӧча	etecekmiz	вӧчам
eteceksiñ	вӧчан	eteceksiz, eteceksiñiz	вӧчанныд
etecek	вӧчас	etecek, etecekler	вӧчасны

Локтан кад, соссяна форма

Ӧтка лыд	Вуджӧдӧм	Уна лыд	Вуджӧдӧм
etemeycegim	ог вӧч	etemeycekmiz	огӧ вӧчӧй
etemeyceksiñ	он вӧч	etemeyceksiz, etemeyceksiñiz	онӧ вӧчӧй
etemeycek	оз вӧч	etemeycek, etemeycekler	оз вӧчны

Лыдакывъяс

1 - bir

2 - eki

3 - üç

4 - dört

5 - beş

6 - altı

7 - yedi

8 - sekiz

9 - doquz

10 - on

20 - yigirmi

30 - otuz

40 - qırq

50 - elli

60 - altmış

70 - yetmiş

80 - seksen

90 - doqsan

100 - yüz

1000 - biñ

Крымтотараӧн кывбур

латин анбурӧн	кирилл анбурӧн	араб анбурӧн
Vasiyet Ölsem, meni kömüñiz Ukraynamnıñ bağrına, Mezarımnı qazıñız Qulan çöl toprağına. Bileyim men qurğannıñ Köksünde yatqanımnı, Diñleyim Dneprniñ Quturıp aqqanını. Ne vaqıt o duşman qanın Ukrayna üzerinden Yuvıp keter… tek o zaman Turarım men qabrimden — Dua etip tek o zaman Çıqarım arş-alâğa, Oña qadar mende yoqtır İşanç Alla-Taalâğa. Meni cıyıp, qalqıñız ve Üzüñiz buğavlarnı, Zalım duşman qanı ile Yuvuñız diyarlarnı, Ulu, ür bir ailege Birleşilgen künlerde. Unutmayıp — eyi söznen Hatırlañız meni de.	Васиет Ольсем, мени комюнъиз Украйнамнынъ багърына, Мезарымны къазынъыз Къулан чёль топрагъына. Билейим мен къургъаннынъ Коксюнде яткъанымны, Динълейим Днепрнинъ Къутурып акъкъаныны. Не вакъыт о душман къанын Украйна узеринден Ювып кетер… тек о заман Турарым мен къабримден — Дуа этип тек о заман Чыкъарым арш-алягъа, Онъа къадар менде ёкътыр Ишанч Алла-Таалягъа. Мени джыйып, къалкъынъыз ве Узюнъиз бугъавларны, Залым душман къаны иле Ювунъыз диярларны, Улу, урь бир аилеге Бирлешильген куньлерде. Унутмайып — эйи сёзнен Хатырланъыз мени де.	وصيت اولسەم، مەني كوموڭز اوكراينامنڭ باغرينه، مزارمني قازيڭز قولان چول طوپراغينه. بيلەيم مەن قورغاننڭ كوكسونده ياطقانمني، ديڭلەيم دنەپرنڭ قوتوريب آققانيني. نە وقت او دشمن قانين اوكراينا اوزەريندن يوب كەتەر… تەك او زمان طوراريم مەن قابرمدن دوا اتيب تەك او زمان چيقاريم آرش آلاغا، اوڭا قادار مەنده يوقدر ايشانچ الله تعالی غا. مەني جيييب، قالقيڭز و اوزوڭز بوغاولرني، ظالم دشمن قاني يله يووڭز ديارلرني، اولو، اور بير ايلەگه بيرلەشيلگن كونلرده. اونوتمايب ايي سوزنەن خاترلاڭز مهني ده.

Ыстӧдъяс

• Велӧдчан небӧг
• Русско-крымскотатарский и крымскотатарско-русский словарь
• Лингвистический корпус крымскотатарского языка
• Крымскотатарская электронная библиотека
• Ресурсы по крымскотатарскому языку