Лыткин Георгий Степанович: версиякостса торъялӧм

'''Лыткин Георгий Степанович''' (комиöн '''Степан Гриш''' либö '''Ёгуш''', [[1835 во|1835]]–[[1907 во|1907]]) — нималана коми югдöдысь, [[коми кыв]] сöвмöдысь, туялысь, вуджӧдчысь, педагог, [[коми кыв|коми]] [[Коми гижысьяс анбур серти|гижысь]], монголовед. Г.С. Лыткин аслас олан кадö вöлі зэв тöдчана мортöн. Сійöс пыдди пуктісны [[Петыркар|Петербург]]ын, [[Вӧлӧгда губерня]]ын, [[Калмыкия]]ын.

Георгий Лыткин ужис [[1835 во]]ся [[6 лӧддза-номъя|лӧддза-номъя тӧлысь 6-ӧд лунӧ (важ стильын — ода-кора тӧлысь 25-öд лунӧ)]] [[Сыктывкар|Усть-Сысольск]] карын гöльмöм купеч семьяын. [[1848 во]]ын помаліс уезднöй училище, [[1845 во]]ын — [[Вӧлӧгда]]са гимназия, а [[1859 во]]ын — Петербургса университет.

Георгий Степанович пуктіс ассьыс пай тшöтш серпаса коми литература лöсьöдöмö. «История коми литературы» дасьтысьяс мöд томын пасйылісны, Ёгуш пö петкöдлöма ассьыс енбисö кыдзи вуджöдчысь, комиöдöма коми да роч кывъяс вылысь. Пасйылöм нин «Зырянский край при епископах Пермских и зырянский язык» небöгын эмöсь татшöм юкöнъяс: «Переводы с русского языка на зырянский», «Переводы с зырянского языка на русский» (тані вайöдöма мойдъяс да с.в.). Эм «Молитвы» -— «Келмöмъяс» юкöн. Вуджöдöмöн йöзöдöма тшöтш «Жизнеописание св. Стефана, просветителя зырян» - «Коми войтырöс Кристос нимö пыртысь вежа Степанлöн олöм-вылöмысь». Водзö нуöдіс, сöвмöдіс Г.С.Лыткин коми войтырлысь уна нэмся нин традиция –— вуджöдіс вичко гижöдъяс, небöгъяс торъя нин Вежа Петыркарын оліг-ужалігöн.

Кыдзи тöдса, Г.С. Лыткинлöн видзöдласъясвидзöдласъясыс вöлі топыда йитчöмаöсь [[кристиана]] культуракöд. Дерт, эз öтдортлы сійö тшöтш мукöд йöзлысь культура –— шуам, ас кадö сійö туявлöма [[калмыккалмыкъяс]]ъяслысьлысь оласногсö да важ гижöдъяссö –— «асыввывса» войтырлысь (найö, кыдзи тöдса, Буддалы эскысь ламаистъяс). Век жö ёнджыкасö сійö вöлі коми история да культура туялысь-велöдысь, кыдзи шулісны войдӧр, «зыряновед», сідзжö коми культура сöвмöдысь.

Георгий Лыткинöс ёна кыскылöма коми [[фольклор]]. Та йылысь висьталöны сылöн татшöм пасйöдъяс: «Луна коми ногöн Тöлысь… Мифологияын комияс ловзьöдöны Шонді, Тöлысь –— найö ставсö вöчöны тшöтш йöз моз. Сідз, Шонділöн эм пи, Тöлысьлöн эм гöгапи..». Шонді, тöлысь паныдасьлöны Ёгушлöн некымын кывбурын. Корсюрö налы лöсялö аслыспöлöс вежöртас.

[[Лыткин Илля Вась|Илля Вась]] унакодь гижліс Г.С. Лыткин йылысь, нимöдіс сійöс «коми гижöдлöн ыджыдайöн». [[1926]]-öд воö [[Канкар]]ын лэдзöм «Коми гижысьяс» небöгын (сійöс вöлі сиöма Ёгушлы ) Илля Вась висьталöма коми туялысь да гижысь йылысь, сылöн гижан удж да олан туй йывсьыс. Илля Вась пасйöма да вайöдöма Г.С. Лыткинлысь «Олан-вылан туйöй» кывбур, сэки жö нимтöма сійöс «сьыланлыддянöн». В.И. Лыткин пасйöма тшöтш: «Тайö сьыланлыддяныс (ас: киöн гижöм) меным сюри Академия Наукаысь. Сэні нöшта на эмöсь Степан Ёгорлöн сьыланлыддянъяс» [[Микушев Анатолий Константинович|А.К. Микушев]] «Коми литература да народная поэзия» небöгын ([[Сыктывкар]], [[1961]]), казьтылöма Г.С. Лыткинлысь «Ыджыд вöт», «Вöйпöм коми йöзлы», «Кутш, каля, курöг» да мукöд кывбура гижöд.