Сыктывкар: версиякостса торъялӧм

Пытшкӧссӧ чышкӧма Пытшкӧссӧ содтӧма
Вежӧмсӧ гӧгӧрвоӧдӧмыс абу
Визь 71:
Нимыс артмӧдӧм [[Сыктыв]] ю серти, карыс тайӧ ю вомланьын сулалӧ да.
 
Оланіныс медводз стӧчджыка шусьӧма ''Сыктывдін'' ([[Роч кыв|роч]]ӧн ''Усть-Сысола''), кӧні ''-дін-'' юкӧныс вӧлі 'ю вом' вежӧртаса. 1780' восянь, Сыктывдінас кар панӧмаӧсь да, нимыс лои ''Сыктывдінкар'' (рочӧн ''Усть-Сысольск''). [[1930' во]]ын ''дін'' юкӧнсӧ нимсьыс шыбитӧмаӧсь, коли ''Сыктывкар''. Сэк жӧ тшӧктӧмаӧсь и рочӧн шуны [[Коми (Зыряна) асвеськӧдлан обласьт|Коми обласьт]]лысь шӧрин выльмоза коми ног – ''Сыктывкар''.
 
== География ==
Визь 97:
== Юкӧнъяс ==
 
Сыктывкарын выйим важ кар (с.ш. [[Каршӧр (СыктывкарынСыктывкар)|Каршӧр]]) да сёрӧнджык кар дінӧ ӧтувтӧм орчча оланінъяс - быдпӧлӧс карпомъяс. Наысь кындзи кар пытшкӧ пырӧ ӧти асвеськӧдлана район - [[Эжва район (СыктывкарынСыктывкар)|Эжва]], кӧні тшӧтш эм ӧткымын карпом.
 
'''Ӧнія сыктывкарса карпомъяс''':
Визь 106:
!Роч ним
|-
|[[Вокзалладор (СыктывкарынСыктывкар)|Вокзалладор]]
| Юго-Западный
|-
|[[Вӧрзавод район (СыктывкарынСыктывкар)|Вӧрзавод]]
| Лесозавод
|-
|[[Давпом (СыктывкарынСыктывкар)|Давпом]]
| Давпон
|-
|[[Дырнӧс (СыктывкарынСыктывкар)|Дырнӧс]]
| Дырнос
|-
|[[Йирым (СыктывкарынСыктывкар)|Йирым]]
| Октябрьский
|-
|[[Кӧджпом (СыктывкарынСыктывкар)|Кӧджпом]]
| Кочпон
|-
Визь 127:
| Кируль
|-
|[[Мӧдлапӧв (СыктывкарынСыктывкар)|Мӧдлапӧв]]
| Заречье
|-
|[[Орбита (СыктывкарынСыктывкар)|Орбита]]
| Орбита
|-
|[[Ошвидз (СыктывкарынСыктывкар)|Ошвидз]]
|Красная Гора
|-
|[[Париж (СыктывкарынСыктывкар)|Париж]]
| Париж
|-
|[[Стрӧитель (СыктывкарынСыктывкар)|Стрӧитель]]
| Строитель
|-
|[[Тентюков (СыктывкарынСыктывкар)|Тентюков]]
| Тентюково
|-
|[[Чит (СыктывкарынСыктывкар)|Чит]]
| Чит
|-
|[[Ыліпом (СыктывкарынСыктывкар)|Ыліпом]]
|Дальний
|-
|[[Яйкомбинат (СыктывкарынСыктывкар)|Яйкомбинат]]
|Мясокомбинат
|}
Визь 162:
!Роч ним
|-
|[[Вылыс Чов (СыктывкарынСыктывкар)|Вылыс Чов]]
|Верхний Чов
|-
|[[Емваль (СыктывкарынСыктывкар)|Емваль]]
| Емваль
|-
|[[Койты (СыктывкарынСыктывкар)|Койты]]
| Койты
|-
|[[Радиошӧрин (СыктывкарынСыктывкар)|Радиошӧрин]]
| Радиоцентр
|-
|[[Улыс Чов (СыктывкарынСыктывкар)|Улыс Чов]]
| Нижний Чов
|-
|[[Човъю (СыктывкарынСыктывкар)|Човъю]]
| Човью
|}
Визь 183:
Важ кар коркӧ вӧлі тэчӧм торъя грездъясысь:
 
*[[Антонгрезд (СыктывкарынСыктывкар)|Антонгрезд]]
*[[Вадор (СыктывкарынСыктывкар)|Вадор]] (рочӧн '''Подгорье''') – Сыктыв пӧлӧн, Пушкин туйсянь Орджоникидзе туйӧдз
*[[Вичкодор (СыктывкарынСыктывкар)|Вичкодор]] – ӧнія карса парк, Горький, Киров да Бабушкин туйяссянь Сыктылӧдз
*[[Габдін (СыктывкарынСыктывкары)|Габдін]]
*[[Забоевчой (СыктывкарынСыктывкар)|Забоевчой]]
*[[Клыковгрезд (СыктывкарынСыктывкар)|Клыковгрезд]]
*[[Кӧдзвыв (СыктывкарынСыктывкар)|Кӧдзвыв]] (рочӧн '''Кодзвиль''')
*[[Кӧкулькар (СыктывкарынСыктывкар)|Кӧкулькар]] – асыввыв-лунвылын, Первомайскӧй да Интернациональнӧй помсянь Пушкин туйӧдз
*[[Микулсикт (СыктывкарынСыктывкар)|Микулсикт]] – Вадор сайын, Сыктывсянь Интернациональнӧй туйӧдз
*[[Одӧггрезд (СыктывкарынСыктывкар)|Одӧггрезд]]
*[[Пакӧмшор (СыктывкарынСыктывкар)|Пакӧмшор]]
*[[Пӧлӧвина (СыктывкарынСыктывкар)|Пӧлӧвина]] – ӧнія Больничнӧй городок
*[[Прокоршор (СыктывкарынСыктывкар)|Прокоршор]]
*[[Слобода (СыктывкарынСыктывкар)|Слобода]]
*[[Пытшкӧсты (СыктывкарынСыктывкар)|Пытшкӧсты]]
*[[Северо-Загороднӧй (СыктывкарынСыктывкар)|Северо-Загороднӧй]]
*[[Спирагрезд (СыктывкарынСыктывкар)|Спирагрезд]]
*[[Сьӧдшор (СыктывкарынСыктывкар)|Сьӧдшор]]
*[[Улыспом (СыктывкарынСыктывкар)|Улыспом]] (рочӧн '''Нижний конец''')
*[[Чеусовдоршор (СыктывкарынСыктывкар)|Чеусовдоршор]]
*[[Чугунгрезд (СыктывкарынСыктывкар)|Чугунгрезд]]
 
Торъя грездъясысь вӧлісӧ тэчӧмӧсь и мукӧд карпомъяс. Шуам, '''Тентюковын''':
 
*[[Ганягрезд (СыктывкарынСыктывкар)|Ганягрезд]]
*[[Изкар (СыктывкарынСыктывкар)|Изкар]]
*[[Котинев (СыктывкарынСыктывкар)|Котинев]]
*[[Тентюковгрезд (СыктывкарынСыктывкар)|Тентюковгрезд]]
*[[Титовгрезд (СыктывкарынСыктывкар)|Титовгрезд]]
 
== История ==
Визь 217:
[[Файл:Ленин мыгӧрпас (Сыктывкар).JPG|thumb|250 px|right|Ленин мыгӧрпас]]
 
Сыктывкарлӧн история заводитчӧ дас квайтӧд нэмсянь, кор тан¡тані овмӧдчисны Вылыс [[Сыктыв]]сянь локтӧм комияс. 1570'-ӧд вося [[Ортелиус]] атласын Сыктывкар местаӧ пасйӧма '''Permvelick''' сикт. 1586'-ӧд вося гижасян небӧгын казьтывсьӧ Сыктыв ю вывса погост. Тан¡Тані сулал¡ссулаліс [[Вежа Георгий]]лы сиӧм вичко, вичкоса уджалысьяслӧн 3 гортдор да разі-пели 6 крестьяна гортдор. Погост дорын, кӧн¡кӧні ӧні сулалӧ кар, вӧл¡нывӧліны пӧчинокъяс ''Каменнӧй, Емовскӧй, Ереминскӧй, Ивановскӧй, Федоровскӧй, Каменистӧй, Вежов Иванлӧн, Ориньица дӧвалӧн, Боровинка, Ильинскӧй, Гудников, Фроловскӧй пӧчинокӧн Петровскӧй грезд, Шульгин слӧбӧда''. Ставыс 25 олана да 6 овтӧм гортдор.
 
ІІ Катерина сарича именнӧй тшӧктӧд серти 1780'-ӧд вося тӧвшӧр тӧлысь 25'-ӧд (урасьӧм тӧлысь 5'-ӧд) лунӧ вӧлі артмӧдӧмартмӧдӧма [[Вӧлӧгда наместничество]], кытчӧ пырӧмаӧсь 12 карув. На пӧвстын вӧлі и [[Сыктывдін карув]]. Такӧд йитӧдын Сыктывдін сикт лои карӧн. Сійӧ жӧ воӧ урасьӧм тӧлысь 10'-ӧд (21'-ӧд) лунӧ карсӧ кыпыда «восьтӧмаӧсь», а йирым 2' (13') лунӧ вӧлі вынсьӧдӧма и карпас. 1784' тӧвшӧр 16' (27') лунӧ лэдзӧмаӧсь Сыктывдін карлы ӧтувъя план. Сы серти кар пытшкӧ пырисны орчча ичӧтик оланінъяс: [[Вичкодор]], [[Вадор]], [[Кырув]], [[Пӧлӧвина]], [[Кӧкулькар]], [[Микулсикт]], [[Изкар]], [[Котюнев]], [[Тентюковгрезд]], [[Ганягрезд]].
 
XIX нэм чӧжӧн Сыктывдін кар быдмис Роч Войвывса тӧдчана вузасян шӧринӧдз. Но XX нэм заводитчигӧн на Сыктывдін вӧлі дзоляник провинциальнӧй карӧн, кӧні олісны 6,5 сюрс морт, 95% наысь – коми йӧз. Карын вӧлі кипом вӧчан 14 неыджыд уджаин.
Визь 228:
 
== Йӧз ==
Сыктывкарын ӧні олӧ 240 сюрс морт (ставнас каркытшын 250 сюрс). На пӧвстысь 1/4нёльӧд -пайыс — комияс.
 
;Чужанвуж серти тэчас
Визь 1432:
* [http://www.syktcity.ru Доска Бесплатных Объявлений Сыктывкар]
* [http://www.oldsyktyvkar.ru Сыктывкар: из прошлого в будущее]
 
{{Коми каръяс}}
{{Сыктывкар каркытшса оланiнъяс}}