Сидоров Алексей Семёнович: версиякостса торъялӧм

Пытшкӧссӧ чышкӧма Пытшкӧссӧ содтӧма
Frhdkazan (сёрнитанін | чӧжӧс)
{{Персоналия}}
м Per local community request, replaced: ода кора → ода-кора
 
Визь 2:
'''Сидоров Алексей Семёнович''' (комиӧн '''Семен Ӧльӧш''', [[1892 во|1892]]—[[1953]]) — нималана коми учёнӧй–энциклопедист, филологияса доктор, коми кыв, литература, фольклор да археология туялысь.
 
Сылӧн научнӧй корсьысьӧмъясыс вӧлі йитчӧмаӧсь литературоведениекӧд, археологиякӧд, фольклоркӧд, этнографиякӧд, историякӧд. Буретш тайӧ мортыс тӧдмӧдіс коми войтырӧс медводдза коми поэт [[Куратов Ӧльӧш Вань|И.А. Куратовлӧн]] гижӧдъясӧн. Сійӧ вӧлі Комиын чужан му туялӧмлы подув пуктысьӧн. Таысь ӧтдор А.С. Сидоров гижис школаяслы да вузъяслы учебникъяс.
 
== Олан туй ==
Семен Ӧльӧш чужлӧма [[1892 во|1892 вося]]ся [[10 йирым|йирым тӧлысь 10-ӧд лунӧ (важ стиль серти — кӧч тӧлысь 28-ӧд лунӧ]] [[Вӧлӧгда губерня]]ысь [[Яренск уезд]]са Пальын (ӧні — [[Сыктывдін район]]са [[Паль (Сыктывдін район)|Паль]] сиктын. Помавлӧма Пальын кык класса училище. [[1907 во]]ын пырӧма велӧдчыны [[Тотьма]] велӧдысьяслӧн семинарияӧ, кӧні сійӧ медъёна велӧдіс кывъяс. [[1911 во]]ын Сидоров помаліс семинария, сы бӧрын вит во чӧж велӧдіс Емва вожын [[Кони (Княжпогост район)|Кониса]] школаын.
 
Водзӧ тӧдӧмлунъяс босьтӧм могысь [[1915 во]]ын А.С. Сидоров пырис велӧдчыны [[Вӧлӧгда]]са учительскӧй институтӧ и велӧдчис сэні куим во.
Визь 13:
Йӧзӧс велӧдӧм да местаяс вылын интеллигенция котыртӧм могысь [[1918 во]]ся [[22 лӧддза-номъя|лӧддза-номъя тӧлысь 22-ӧд лунӧ]] [[Яренск]]ын А.С. Сидоров лӧсьӧдіс велӧдысьясӧс дасьтан курсъяс вылын «[[Коми котыр]]» чукӧр. Тайӧ вӧлі культурно-просветительскӧй общество, коді зілис котыртны вӧр–ва велӧдан экспедицияяс, лӧсьӧдавны сиктъясын библиотекаяс, музейяс, петкӧдлыны спектакльяс, паськӧдны тӧдӧмлунъяс лекцияяс да печать пыр. Но «Коми котыр» эз дыр уджав: гражданскӧй война дырйи сійӧ разаліс.
 
[[1918 во]]ын [[Емдін]]ын воссис велӧдысьяслӧн семинария. [[Яренск уезд]]са Сӧвет ыстіс сэтчӧ велӧдны Семен Ӧльӧшӧс. Та бӧрын сійӧ бара [[1920]] во помӧдз велӧдіс учительясӧс дасьтан курсъяс вылын Яренскын. Тайӧ кадӧ сійӧ кутіс пырӧдчыны наукаӧ.
 
А.С. Сидоров кӧсйис восьтыны Коми муын вылысь – выль велӧдчанінъяс, научнӧй учреждениеяс.
Визь 31:
[[1937]] вося [[21 кӧч|кӧч тӧлысь 21 лунӧ]] локтӧны и сы дорӧ, шобӧны патерасӧ, асьсӧ нуӧны. Лагерысь бӧрсӧ воис куим во мысти. Но учёнӧй эз ланьтӧдчы, эз лэдзчысь.
 
Уна во Семен Ӧльӧш сетіс и чужан коми кыв туялӧмлы. [[Молодцов Сандрӧ Васьӧ| В.А. Молодцов]], [[Лыткин Илля Вась|Илля Вась]], А.С. Сидоров гӧгӧрвоӧдісны чужан кывйӧс кедзовтӧмлысь лёксӧ, лӧсьӧдісны графика, литературнӧй нормаяс. Семен Ӧльӧш чуксаліс пыртны сэтчӧ став сёрнисикасъяслысь озырлунсӧ, та вӧсна и пондіс найӧс велӧдны. [[1924]] воын сійӧ вӧлі [[Изьва (ю)|Изьва]] да [[Печора (ю)|Печора]] вожъясын. А.С. Сидоров медводдзаяс лыдын кутіс лыддьыны педтехникумса студентъяслы лекцияяс комиӧн.
 
Пансис нин [[Айму вӧсна Ыджыд тыш]]. [[1941]] во помӧдз сійӧ уджаліс [[Вылькар обласьт|Новгород обласьт]]ын топографическӧй экспедицияын техникӧн да совхозса рабочӧйӧн. Сӧмын [[1942]] воӧ Семен Ӧльӧш локтӧ Сыктывкарӧ да уджалӧ научнӧй сотрудникӧн [[Коми туялан институт]]ын.
Визь 69:
# [[Белых Иван Ильич|''Белых И.'']] Пальысь петӧм учёнӧй // [[Йӧлӧга (газет)|«Йӧлӧга»]], [[2002]], [[18 йирым|йирым тӧлысь 18–ӧд лун]].
# [[Лудыкова Валентина Матвеевна|''Лудыкова В.М.'']] Коми гижӧд кыв история: учебнӧй пособие. — [[Сыктывкар]]: [[Сыктывкарса канму университет|Изд–во Сыктывкарского ун–та]], [[2007]]. — Л.б. 52—59.
# [[Белых Иван Ильич|''Белых И.'']] Нималана землякӧс оз вунӧдны // [[Коми му (газет)|«Коми му»]], [[2008]], [[24 ода -кора|ода-кора тӧлысь 24-ӧд лун]].
# [[Холопова Диана Григорьевна|''Холопова Д.Г.'']] Мыжтӧм мыж // [[Коми му (газет)|«Коми му»]], [[2008]], [[8 йирым|йирым тӧлысь 8-ӧд лун]].
# [http://komikyv.com/archіves/2231 Коми туялан шӧринса КЛИИ-са кыв юкӧд сайтын А.С. Сидоровлӧн олантуй]