Вӧгул кыв: версиякостса торъялӧм

Пытшкӧссӧ чышкӧма Пытшкӧссӧ содтӧма
Addbot (сёрнитанін | чӧжӧс)
м Bot: Migrating 41 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q33759 (translate me)
Вежӧмсӧ гӧгӧрвоӧдӧмыс абу
Визь 2:
 
== Манси да вӧгул нимъяс йылысь ==
Асьсö вöгулыс шуö '''маньси''' ('''маньси маа хум''' '"вöгул мувывса морт'"), ассьыс кывсö – '''маньси латынг'''. Манси ним артмöма '"сёрнитны'" вежöртаса '''маньсиӈкве''' кадакывйысь. Сiдзкö, манси – морт, кодi кужö сёрнитны.
 
Тöдувса гижöдъясын манситö нимтöны тшöтш '''вöгулöн'''. Вöгул кывсö гöгöрвоöдöны '''Вийя''' ‘Воль ю’ нимысь, хант ног сiйö лоö: ''Вогаль ёган'' ‘Вогаль"Вогаль ю’ю". Татысь пö артмöма комилöн '''вöгул''' ним дай роч '''вогул'''. Манси кывйын ''воль'' ‘вомын’"вомын" – кык чукыльтанiн костын веськыда визувтысь юлöн юкöн. Тадзикöн '''вöгул''' кывйöн кутöмаöсь нимтыны ю дорын олысь чери кыйöмöн кынöмпöтсö перйысь маньсиöс комияс да орччöн олысь мукöд войтыр.
 
== Манси кыв туялӧм йылысь ==
Медводдзаысь торъякывъяс манси сёрниысь вöлi пасйöма ХVIII нэмын. Найöс гижалiсны ветлысь-мунысьяс, Сибырын олысь войтырлысь культурасö, йöзкостса сёрнибурсö туялысьяс: [[Петер Симон Паллас|П. Паллас]], [[Йоган Эберхард Фишер|Й. Фишер]], [[Регули Антал]], [[Хунфальви Пал]], [[Август Альквист]], [[Мункачи Бернат]], [[Арттури Каннисто]] да мукöд <ref>Игушев Е.А. Финн-йöгра кывъяс туялан подувъяс. Сыктывкар, 2003. 12 лб.</ref>.
 
Мансияс пöвстысь паськыдджыка тöдса кывтуялысьяс - А. Н. Баландин да [[Ромбандеева Е. А.|Е. А. Ромбандеева]].
 
 
== Сёрнисикасъяс ==
 
 
Манси кыв юксьылöма нёль сёрнивож вылö: войвывса ([[Сосьва]] пöлöн да [[Лозьва]] йылын), рытыввывса (Лозьва горулын, [[Пелым]] да [[Вагиль]] юяс пöлöн), асыввывса ([[Конда]] ю пöлöн), да лунвывса ([[Тавда]] ю вожын). Эськö бöръя куим сёрнивожйыс öнi бырöмаöсь нин.
 
 
== Гижӧд ==
 
 
Медводдза манси небöгыс петiс ХIХ нэм помланьын. Гижöд кыв вöлi артмöдöма 1931’ воö Сосьва дорса сёрнисикас подув вылын. Петö ас кывъя газет «[[Луима сэрипос]]» («Войвыв кыа»).
27 визь ⟶ 22:
== Шыяс ==
 
Тыргора шыяс пöвстын эм дженыд да кузь '''''а, '''э''', '''и''', '''у''', '''о''', ы'''''<ref>Ромбандеева Е. И. Мансийский язык // Языки народов СССР. Т. 3. М., 1966. С. 344.</ref>.
 
Тыргора шыяс пöвстын эм дженыд да кузь '''''а, э, и, у, о, ы'''''<ref>Ромбандеева Е. И. Мансийский язык // Языки народов СССР. Т. 3. М., 1966. С. 344.</ref>.
 
''Ы''-ыс (сiйö, збыльысьсö, коми ''ö'' моз юргö) оз овлы воддза шыгарын. Тайö вель жеб шыыс: тшöкыда вежлало пертассö ордча шумшыяс тöдчöмысла, либо дзикöдз бырö.
 
Эмöсь небыд шума ''ль'', ''нь'', ''ть'', ''сь'' шыяс (бöръяыс коми ''сь'' моз кылö).
 
Гора шумшыяс абуöсь, рочлысь босьтöмын тшöтш, видлöс пыдди: ''косутарства'' ‘канму’…"канму"…
 
Яйкыв вуж бердын артмöны зыртчана ''г'' (небыд) да ''х'', нузган ''ӈ''.
42 визь ⟶ 36:
Ёнджыка шусьö пыр медводдза шыгар.
 
Кыв помын зыртчана шы (''с, сь х'') водзысь нузган ''н'', ''ӈ'' вошлö: ''лёнхыт'' ‘туйын’"туйын" – ''лёх'' ‘туй’…"туй"…
 
== Манси анбур ==
135 визь ⟶ 129:
|}
 
Манси анбурыс неважöн на вöлi вежöма. Водзджык кö кузь тыргора шыяс эз тодчöдлыны, öнi - петкöдлöны кузь визьöн шыпас весьтын. Талунъя анбурыс маньсилöн абу на дзик стöч, сiйöн век на кыптылö сёрни орфографиясö бурмöдöм кузя.
 
Манси анбурыс неважöн на вöлi вежöма. Водзджык кö кузь тыргора шыяс эз тодчöдлыны, öнi - петкöдлöны кузь визьöн шыпас весьтын. Талунъя анбурыс маньсилöн абу на дзик стöч, сiйöн век на кыптылö сёрни орфографиясö бурмöдöм кузя.
 
== Кывлад ==
 
 
=== Эманим ===
 
149 визь ⟶ 140:
Мансилöн квать вежлöс:
 
* номинативыс вежлытöм пертаса: кол ‘керка’
* датив -''н'': ''колн'' ‘керкалы’, ‘керкаö’
 
* локатив -''т'': ''колт'' ‘керкаын’
датив -''н'': ''колн'' ‘керкалы’, ‘керкаö’
* элатив -''ныл'': ''колныл'' ‘керкаысь’
 
* инструменталь -''ыл'': ''колыл'' ‘керкаöн’
локатив -''т'': ''колт'' ‘керкаын’
* транслатив -''ыг'': ''колыг'' ‘керкаö [пöртчис]’
 
элатив -''ныл'': ''колныл'' ‘керкаысь’
 
инструменталь -''ыл'': ''колыл'' ‘керкаöн’
 
транслатив -''ыг'': ''колыг'' ‘керкаö [пöртчис]’
 
Аккузатив пыдди вöдитчöны медсясö вежлытöм пертасöн, а вöчанатор тöдчöдöм могысь – инструментальöн: ''Ам агим суп'''ыл''' варилум''. ‘Ме нылöйлы платтьö вура’ (мш. ‘ме ныл[öc] платтьööн вурöда’) .
 
Мансилöн эмöсь артикльяс, эськö вöдитчыны наöн шочиника, медсясö мойдiгöн: урчитöм артiкльыс ''ань'', урчиттöм ''акв'': ''ань кати'' ‘[тайö] каньыс’, ''акв кати'' ‘[öти] кань’.
 
 
=== Нимберд ===
 
232 визь ⟶ 216:
|}
 
Арталан лыдним артмö содтöс -''ит'' отсöгöн: ''хурмит'' ‘коймöд’"коймöд".
 
Арталан лыдним артмö содтöс -''ит'' отсöгöн: ''хурмит'' ‘коймöд’.
 
=== Кадакыв ===
252 визь ⟶ 235:
 
Урчитанъясысь артмöма öткымын кыв водз содтöс, кодi вермö торйöдчыны кадакывсьыс, и весиг, тöдчöдöма кö сiйö лоö, сёрникузя помöдз вешйыны.
 
 
== Сёрникузалы видлӧс ==
''Ам хул алысьлаңкве минасум'' ' "Ме чери кыйны муна'".
 
== Кыввор ==