Байдӧг варыш: версиякостса торъялӧм

Пытшкӧссӧ чышкӧма Пытшкӧссӧ содтӧма
Вежӧмсӧ гӧгӧрвоӧдӧмыс абу
м кирлат, replaced: вö → вӧ (12), öт → ӧт, тi → ті (11) using AWB
Визь 1:
[[Файл:Falco rusticolus white cropped.jpg|thumb|300px|right|Байдӧг варыш]]
 
'''Байдӧг варыш''' ({{lang-la|Falco rusticolus}}; {{lang-ru|кречет}}) — вöрсавӧрса войвывса [[лэбач]].
 
== Ыджда да рöмрӧм ==
Вель ыджыд варыш, сьӧктаыс овлывлӧ кык килограммӧдз, тушаыс метр джынйысь кузьджык, шеныштӧм бордйыс матöматӧ 127 сантиметр. Байдӧг варышъяс пӧвстын шочиника овлывлӧны дзик еджыд рӧма лэбачьяс, но унджыкыслӧн юр вылысыс, бан бокыс да мышкуыс сьӧдов, кӧні тӧдчӧны вомӧна лӧзовруд визьяс да чутъяс. Вывтыр улысладорыс еджгов, морӧсыс да кынӧмыс сьӧд чутъясаӧсь, бӧжас тӧдчӧны векньыдик сьӧд визьяс. Нырыс лӧзов рӧма, кокыс да сингӧгӧрса кытшыс кольквиж.
 
== ПаськалöмПаськалӧм ==
Паныдасьлывлӧ [[Америка]]ын, [[Европа]]ын, [[Азия]]ын, но тундраын да вӧра тундраын, а сідзжӧ Лунвыв [[Сибыр|Сибирса]] джуджыд гӧраа инъясын.
 
== ПоздйысьöмПоздйысьӧм ==
Олӧ-вылӧ да быдтысьӧ пыр ӧти местаын. Оланінсьыс ылыстчывлӧ зэв шоча, сӧмын пӧтӧсаджыкинъяс корсигӧн. Позсӧ лӧсьӧдӧ джуджыд кырта вылӧ, а вӧра тундраын — пу вылӧ. Абуӧсь кӧ матiгӧгӧрынматігӧгӧрын [[катша]]-[[рака]]лӧн важ позъяс, тэчӧ ачыс пу вожъясысь да увъясысь. Пӧжны пуктӧ гӧрдов либӧ гӧрдовруд рӧма куим-ӧ-нёль гырысиник кольк. Пӧжсян кадыс кыссьӧ пӧшти тӧлысь чӧж. Сэки пӧжсьысь пӧвсӧ сёяннас могмӧдӧ ай лэбачыс. Пияныслӧн чужӧм бӧрын мамыс чашйӧ-торйӧдлӧ вайӧм кыйдӧссӧ да вердӧ сiйӧнсійӧн быдтасъяссӧ. [[Сора тӧлысь]]ын вынсялӧм варышпиян кыпӧдчӧны борд вылӧ да эновтӧны ассьыныс чужан познысӧ.
 
== Оласног да сёян ==
Тайӧ варыш сикасыс, кыдзи и мукӧдыс, яй выв тылаборда. Пырджык кыйӧны-куталӧны [[Байдӧг|байдӧгъясӧс]]. Весиг поздысьӧны найӧ сiйӧсійӧ жӧ местаясас, кӧнiкӧні быдтысьӧны байдӧгъясыс. Сы вӧсна коми йӧз и нимтӧны байдӧг варышӧн. Байдӧгысь ӧтдор варышъясыс кынӧмпӧтсӧ перйӧм могысь уськӧдчывлӧны [[утка]]яс, [[тар]]ъяс да [[кӧч]]ьяс вылӧ. Кутавлывлӧны тшӧтш тундраын олысь [[Кынь шыр|кынь шыръясӧс]] — леммингъясӧс. Кӧдзыдъяс дырйи сибӧдчывлöнысибӧдчывлӧны морт оланiнъясланьоланінъяслань, кытысь налы мойвилӧ тшапнитны чавканӧс, [[рака]]ӧс либöлибӧ [[гулю]]ӧс. Байдӧг варыш лыддьыссьӧ шоч лэбачӧн, та вӧсна пыртӧма видзан пемӧсъяслӧн лыдӧ да пасйӧма Гӧрд небӧгын.
 
Важӧн байдӧг варышъясӧс вӧлӧм быдтӧны-велӧдӧны да видзӧны кыйсьӧм вылӧ. КыйсянiнасКыйсянінас вотӧдз лэбачыслӧн синмыс вевттьӧма юр кышӧдӧн. Кыйдӧссӧ казялӧм бӧрын верзьӧма мортыс вештӧ варыш юр вылысь кышӧдсӧ да качӧдӧ сiйӧссійӧс сынӧдӧ. Варышыс тэрыба вӧтӧдӧ лэбысь пӧткасӧ да вартӧ-уськӧдӧ сiйӧссійӧс му вылӧ. Вӧла мортыс пырысь-пыр воӧдчӧ лэбачьясыслӧн усянiнасусянінас, медым босьтны киас варышсӧ да сылысь кыйдӧссӧ.
 
== РöдвужРӧдвуж кыв вылын ==
[[Коми пермякъяс|Перымса комилöнкомилӧн]] кывкудъясын «кречет» вежӧртаса нимыс абу. [[Удмуртъяс]] тӧдӧны тайӧ варышсӧ, но шуӧны оз байдӧг варышӧн, на ногöнногӧн сiйöсійӧ «кырек» либӧ «куректiськуректісь». Удмуртъяслӧн тайӧ ас кывъяс, но коми нимыскöднимыскӧд абу öтиӧти вужйысь.
 
== Галерея ==