Пытшкӧссӧ чышкӧма Пытшкӧссӧ содтӧма
|
|
|
Австралияöс аддзисны-восьтiсны европасаяс став мукöд му юкöнъяс бöрын нин, ог кö лыддьöй [[Антарктида]]öс, кодöс восьтiсны сёрöнджык на.
Му гöгöр медводдзаысь ветлiгöн [[Магеллан]] (1521-öд' воö) аддзис аслас туй вылын Австралиялысь [[Марианна дiяс]]. Сы бöрын европаса саридзуйысьяслы сюри Выль Гвинея.
Асьсö Австралия материксö восьтiсны ХVII-öд нэм пуксигöн голлансаяс. Асланыс Малайя архипелагвывса колонияяс гöгöр уялiгöн найö тöдлытöг веськалiсны материк вадорö. Голланса Тасман кытшовтiс Австралияöс лунвывсянь да аддзис туй вывсьыс дi, кодöс шуисны сы нимöн – Тасмания. Тайö дiсö Тасман чайтлiс материк лунвыв помöн да мунiс водзö асыввылö; сэнi сiйö восьтiс Выль Зеландiяс да уна мукöд дi Лöнь океан вылысь.
Но тайö восьтöмъяс йывсьыс дыр нинöм эз кывлыны Европаын, да XVIII-öд нэм помын англияса саридзуйысь [[Джеймс Кук]] восьтiс Австралияöс мöдысь. Лöнь океан вывтi уялiгöн, сiйö аддзис Австралия материклысь асыввыв вадорсö. Бöрынджык сiйö нöшта кыкысь ветлiс Лöнь океан кузя да восьтiс дiяс: [[Выль Каледония]], [[Гавайи]] да уна мукöд дi. Гавайи дiяс вылын Кукöс виöмаöсь сэтчöс олысьясыс. Кук ветлöдлöм бöрын Англияса веськöдланiн кутiс мöдöдны Австралияö мыжмöм йöзöс, сэсся англичана пондiсны и асьныс мунны сэтчö да регыдöн тöдмалiсны сылысь став вадор муяссö. Сöмын пытшкöсса мутасъясыс дыр кольлiны тöдмавтöмöсь. Найöс вöлi тöдмалöма сöмын ХIХ-öд нэмын, сэнi уна ветлысь-мунысьяс кулiсны сэнi тшыгла.
Австралия дiясысь медсьöкыд вöлi тöдмавны Выль Гвинеяöс. Сiйöс тöдмалöмын ыджыд удж вöчис ветлысь-мунысь роч [[Миклуха-Маклай]], кодi дыр олiс папуасъяс пöвстын.
|
