Безносикова Люция Михайловна

Безносикова Люция Михайловна
Чужан лун:	1940-ӧд вося косму тӧлысь 29-ӧд лун(1940-04-29) (83 арӧс)
Чужанін:	Важгорт (Удора район), Удора район, Коми Республика, РСФСР[d], Сӧветскӧй Социалистическӧй Республикаяслӧн Союз
Канму:	Сӧветскӧй Социалистическӧй Республикаяслӧн Союз  Рочму
Мыйся уджыс:	лингвистка

Безносикова Люция Михайловна (1940) — коми кыв туялысь, филологияса кандидат (1978).

Олан туй

Люция Михайловна чужӧма 1940 вося косму тӧлысь 29-ӧд лунӧ Удора районса Важгорт сиктын. Медводз велӧдчӧма Важгортса школаын. 1956 воын мам-батьыскӧд локтӧма Сыктывкарӧ, велӧдчӧма 1-ӧд номера школаын. 1958 воын пырӧма Коми канмуса педагогика институтлӧн история да филология факультетӧ. Люция Михайловна ӧкмыс во зільӧма «Югыд туй» газетын, пырӧма Россияса журналистъяслӧн котырӧ. 1972 воын локтӧма уджавны Коми наука шӧринса Кыв, литература да история институтӧ. Велӧдчӧма Москваын аспирантураын академик Б.А. Серебренников, профессоръяс В.И. Лыткин да К.Е. Майтинская, А.П. Феоктистов дорын.

Туясян удж

Кандидатлысь диссертациясӧ Люция Михайловна дорйӧма 1978 воын Тартуса университетын, туялӧма сёрнисикасъяслысь коми гижӧда кыв озырмӧдӧмын тӧдчанлунсӧ. Уджсӧ вӧчӧмакоми лингвист Е.С. Гуляевлӧн веськӧдлӧм улын. Сёрӧнджык диссертациясӧ вӧлі лэдзӧма торъя небӧгӧн.

Кыв, литература да история институтын Люция Михайловна уджалӧма нелямын кык во, лоӧма коми лексикология, диалектология, литература кывлысь сӧвмӧмсӧ туялӧмын тӧдчана специалистӧн. Дасьтӧма 140 унджык научнӧй удж да гижӧд, найӧс йӧзӧдӧма Россияын, Эстонияын, Венгрияын, Финляндияын. Пуктӧма ассьыс пай «Коми язык», «Республика Коми», «Историко-культурный атлас Республики Коми» энциклопедияяс лӧсьӧдӧмӧ

Финн-угроведъяс пӧвстын Люция Михайловнаӧс медся бура тӧдӧны кыдзи лексикологӧс да лексикографӧс, лексика боксянь коми кывлысь озырлунсӧ туялысьӧс. Уджъёртъясыскӧд дасьтӧма уна выль кывкуд. Тайӧ и антонимъяслӧн, омонимъяслӧн, синонимъяслӧн, эпитетъяслӧн, велӧдчысьяслы этимологическӧй словаръяс, комиа-роч да роча-коми кывчукӧръяс. Бӧръя кык кывкудйыс коми кывсӧ медся шымыртанаӧсь, ӧтиас пыртӧма 31 сюрс, мӧдас — 52 сюрс кыв. На вылӧ мыджсьӧны и ичӧтджык словар дасьтысьяс, наӧн ёна вӧдитчӧны школаын.

2003—2007 воясӧ Люция Михайловна юрнуӧдӧма коми сёрнисикас кывкуд дасьтысь котырӧн. Словарлӧн медводдза томыс петӧма 2012 воын, мӧдыс — 2014 воын. Сэтчӧ пыртӧма 78 сюрс гӧгӧр кыв.

Л.М. Безносикова туялӧма и ловъя вомгорув сёрни да гижӧда кывъяс, налысь ӧта-мӧд костса йитӧдсӧ, литература кывлысь озырмӧмсӧ. Тайӧ уджыслы кывкӧртӧдӧн лоисны «Роль диалектной лексики в формировании словарного состава коми литературного языка», «Роль писателей в обогащении лексики коми литературного языка», мукӧдкӧд ӧтвылысь дасьтӧм «Современный коми язык. Лексикология», «Удорский диалект коми языка» да мукӧд петас.

Туялӧма ӧнія коми кывлысь вежсьӧмсӧ, зільӧма гӧгӧрвоны, кутшӧм выль кывъяс пырӧны миян сёрниӧ да кыдзи. Тайӧ туясьӧмыс петкӧдчӧма «Выль коми кыввор», «Неологизмы в коми языке: социолингвистический аспект изучения», Е.А. Цыпановкӧд дасьтӧм «Словарь общественно-политических терминов» уджъясын.

1994 восянь сійӧ зільӧ и республикаса термино-орфографическӧй комиссияын. Сылысь уджсӧ донъялӧма «Коми Республикаса наукаын нимӧдана уджалысь» нимӧн, уна грамотаӧн; сійӧ куимысь босьтлӧма канму премия.

Небӧгъяс

• Безносикова Л.М. Роль диалектной лексики в формировании словарного состава коми литературного языка. — Москва: Наука, 1985. 112 с.
• Безносикова Л.М., Сорвачева В.А. Удорский диалект коми языка. — Москва: Наука, 1990. 283 с.
• Безносикова Л.М., Айбабина Е.А., Коснырева Р.И. Коми-роч кывчукӧр / Отв. ред. Л.М. Безносикова. — Сыктывкар, 2000. — 815 с.
• Безносикова Л.М., Айбабина Е.А., Забоева Н.К., Коснырева Р.И. Коми сёрнисикас кывчукӧр. Словарь диалектов коми языка. — Сыктывкар, 2012. — Т. 1. (А-О). — 1096 с.
• Безносикова Л.М., Айбабина Е.А., Забоева Н.К., Коснырева Р.И. Коми сёрнисикас кывчукӧр. Словарь диалектов коми языка. — Сыктывкар, 2014. — Т. 2. (Ӧ-Я). — 888 с.

Наградаяс

• Уджвыса ветеран (1987)
• Коми Республикаса наукаын нимӧдана уджалысь(1994)

Ӧшмӧсъяс

• Ученые Института языка, литературы и истории Коми научного центра УрО РАН: Биографический справочник / Сост. И.Л. Жеребцов. — Сыктывкар, 2000. — 212 с.
• «Коми кыв» сайтын Л.М. Безносиковалӧн туясян удж йылысь
• Люция Михайловна Безносикова. Библиографический указатель / Сост. Айбабина Е.А., Мусанов А.Г. — Сыктывкар, 2015. — 32 с.
• Мусанов А. Коми кыв мем дона... // Коми му. 2015, косму тӧлысь 30-ӧд лун.