Рассыхаев Иван Степанович

коми гижысь

Шаблон:Серпасыс абу

Рассыхаев Иван Степанович
Чужан лун:

1878-ӧд вося вӧльгым тӧлысь 16-ӧд лун(1878-11-16)

Чужанін:
Кулан кад:

1968-ӧд вося тӧвшӧр тӧлысь 16-ӧд лун(1968-01-16) (89 арӧс)

Куланін:
Мыйся уджыс:

гижысь

Файл:Рассыхаев И.С.jpg
Рассыхаев Иван Степанович (1878–1968) – коми гижысь

Рассыхаев Иван Степанович (комиӧн — Сьтэпан Иван) (18781968) — крестьяна пиысь асшӧра босьтчысь коми гижысь, вуджӧдчысь.

Олан туй

вежны

Иван Рассыхаев чужӧма 1878-ӧд вося вӧльгым тӧлысь 4 (16)-ӧд лунӧ Кулӧмдiн сиктын крестьяна семьяын. Батьыс — Степан Семенович Рассыхаев (18621834), мамыс Наталья Матвеевна Ногиева. 1891-ӧд воын помалӧма 4 класса училище.

Бура велӧдчӧмысь 1890-ӧд воын Усть-Сысольск уездса училищнӧй сӧвет наградитӧма сійӧс Похвальнӧй листӧн, а Кулӧмдінӧ сійӧ жӧ воас волысь Югдінса епископ Иоанникий козьналӧма сылы Иверса Енмам чудеса йылысь небӧг.

1902-ӧд воын Кулӧмдін сиктса крестьяна сход дырйи сійӧс бӧрйӧны писарӧн гӧран муяс меряйтӧм могысь. Вӧлӧма вӧлӧсьта писарӧн, Кулӧмдінса общественнӧй сберкассаын счётоводӧн, а революция бӧрын — делопроизводительӧн Кулӧмдін вӧлӧстьса исполкомын да Кулӧмдін уездса приходно-расходнӧй кассаын, регистраторӧн.

1903-ӧд воын гӧртасьӧма Екатерина Яковлевна Чаланова вылӧ. Ветлӧма Медводдза мирӧвӧй тыш вылӧ (19151917).

Кулӧма 1968-ӧд вося тӧвшӧр тӧлысь 16-ӧд лунӧ Кулӧмдiн сиктын.

Гижан удж

вежны

Степан Иван Рассыхаев тöдса кыдзи морт, кодi нуöдма ассьыс дневник да пуктӧма пай коми гижан культура сöвмöдöмö. Сылöн медшöр гижöдыс шусьö Дневные записки, сiйöс видзöны Коми Республикаса Национальнӧй музейын. Дневникас сiйö пасъялӧма ас да сиктса олöмысь вежсьöмъяс, петкӧдлӧма, кыдзи странаын гырысь вежсьӧмъяс (Медводдза мирӧвӧй тыш, Гражданскӧй тыш, Сӧвет власьт пуксьӧм) тӧдчисны сылӧн семья да олӧм вылӧ, содталӧма сэтчö серпасъяс. Ас олӧм йылысь мемуаръяссӧ гижӧма 19021953-ӧд воясӧ (коставлӧмӧн). Туялысьяс серти, гижӧдыс вель бур историческӧй источник.[1]

«Дневные записки» гижöдыс петавлӧма торъя небöгöн Сыктывкарын 1997-ӧд воын.

Сы кындзи, Иван Рассыхаев комиöдма ен гижöдъяс, видзӧма ки помысь лöсьöдӧм да важöн печатайтöм небöгъяс. Комиӧдӧма да ас кывйӧн висьталӧма А.С. Пушкинлысь, Марк Твенлысь, Тарас Шевченколысь гижӧдъяссӧ, важ роч литература да роч йӧзкостса мойдъяс.

И. С. Рассыхаев ачыс уна рӧма карандашъясӧн серпасалӧма ки помысь дасьтӧм гижӧдъяссӧ. На лыдын А.С. Пушкинлӧн «Руслан и Людмила», «Сказка о царе Салтане», «Песнь о вещем Олеге» гижӧдъяс дорӧ серпасъяс. Серпасалӧма кулӧмдінса вичкояс, крестьяналысь керкаяс да стрӧйбаяс, вӧралысьяслысь дзугъяс, анделъясӧс да вежа йӧзӧс, кодъясӧс вӧтавлӧма, да мукӧдтор.[2]

Степан Иван Рассыхаев вöлӧма Енлы эскысь мортöн. Кор тупкисны вичко да пуксьöдiсны попсö, сiйö нуöдö вöлi ен службаяс гортас. Ачыс вöлi пыртöдö мукöдыслысь челядьсö.

И.С. Рассыхаевӧн гижӧм некымын кипомысь гижӧд ас кадӧ ньӧблӧма кинорежиссёр, ас му туялысь Михаил Игнатов кулӧмдінса олысь Иван Степанович Турышевлысь.[3]

Уджъясыс

вежны
  • «Краткая всеобщая история».
  • «Краткая история России».
  • «Краткая география всеобщая и русская».
  • «Зырянский край».
  • «Зырянский язык».
  • «Зырянская азбука» коми нӧдкывъясӧн да шусьӧгъясӧн да роч кыв вылӧ вуджӧдӧмӧн.
  • «Сокращенное христианское Богословие».
  • «Записки о моем родословии».
  • «Простые народные песни».
  • «Разные церковные пения» коми кыв вуджӧдӧмӧн.
  • «Описание Усть-Куломских церквей и Петропавловской церкви», и мукӧд.

Йӧзӧдӧм уджъяс

вежны

Видзöдöй сідзжö

вежны

2012-ӧд воын «Юрган» телеканал лöсьöдӧма И. С. Рассыхаев йылысь торъя передача «Лица истории» уджтасын: http://www.krtk.ru/video/heading/13/1531/

Ӧшмӧсъяс

вежны

Ыстӧдъяс

вежны
  1. Семенов В. А., Липин В.Б. Усть-куломский крестьянин Иван Рассыхаев: опыт земледелия на европейском северо-востоке России в первой трети XX века // Вопросы истории и культуры северных стран и территорий. 2018. №1.
  2. «Выбор БНК. Это в Коми!»: десятка «сокровищ» Литературного музея (2016.10.11-ӧд лун; рочӧн)
  3. Коллекционер Михаил Игнатов: Добрые дела нужно делать, не дожидаясь разрешения // «7х7 журнал» (2015.12.16-ӧд лун; рочӧн)