Хмонг (кыв)

Хмонг (Hmoob), сідзжӧ мяо — тайӧ лунвыв Китайын (Сычуань, Гуйчжоу, Гуанси да Юньнань провинцияясын), войвыв Вьетнамын, Лаосын да Таиландын мяо-яо (хмонг-мьен) кыв. Анбур — Поллард слога анбур, латин, пахау.

Хмонг анбур

Поллард слога анбур

Латин анбур (1951)

Инициальяс:

Шыпас	Шуанног	Шыпас	Шуанног	Шыпас	Шуанног	Шыпас	Шуанног
b	[p]	dh		qk		r	[ʐ]
p	[ph]	t	[th]	ng	[ŋ]	sc
mp	[mp]	tn	[tn]	hg		sx
m	[m]	n	[n]	x	[x]	sl
f	[f]	l	[l]	h		st
vf	[vf]	g	[k]	z	[ts]	cl
v	[v]	q		c	[tsh]	ct
d	[t]	k	[kh]	s	[s]

Финальяс:

Шыпас	Шуанног	Шыпас	Шуанног	Шыпас	Шуанног	Шыпас	Шуанног	Шыпас	Шуанног
a	[ɑ]	ae		eu		ie		en	[en]
o	[o]	ai	[ai]	ia	[ia]	iu	[iou]	eng	[eŋ]
e	[ø]	ao	[ao]	iae		iou		iang	[iaŋ]
i	[i]	ei	[ei]	iao	[iao]	an	[an]	in	[in]
u	[u]	ou	[ou]	io		ang	[aŋ]	ing	[iŋ]

Латин-кирилл анбур (1956)

Асыввыв сёрнисикас:

a я b c d e э æ g h ч i j k l m ш n ŋ o ө p ʔ q r s ʃ t u w y z

Шӧр сёрнисикас:

a b c d e э æ f g h i k l m n ŋ o p ʔ q r s t u v x y z ʑ

Рытыввыв сёрнисикас:

a я b c d e f g h ч i j k l m n ŋ o p ʔ q r s ʃ t u v x y z

Асыв-вой сёрнисикас:

a b ƃ c d ƌ e э f g h ч i j k l m ш n ŋ o p ʔ q r s ʃ з t u v w x y z ʑ ж

Латин анбур (1957)

Асыввыв сёрнисикас:

Инициальяс:

Шыпас	Шуанног	Шыпас	Шуанног	Шыпас	Шуанног	Шыпас	Шуанног	Шыпас	Шуанног
b	[p]	ml	[mh]	nz	[nts]	nr	[ɳ]	q	[q]
pnb	[ph]	d	[t]	nc	[ntsh]	sr	[ʂ]	x	[qh]
np	[mp]	t	[th]	s	[s]	r	[ʐ]	nq	[ɴq]
bl	[mph]	nd	[nt]	l	[l]	j	[j]	nx	[ɴqh]
pl	[bɺ]	nt	[nth]	hl	[lh]	g	[k]	x	[h]
nbl	[pɺh]	n	[n]	dr	[ʈ]	k	[kh]	f	[hw]
npl	[mpɺ]	hn	[nh]	tr	[ʈh]	ng	[ŋk]	w	[w]
m	[mpɺh]	z	[ts]	ndr	[ɳʈ]	nk	[ŋkh]
hm	[m]	c	[tsh]	ntr	[ɳʈh]	ŋ	[ŋ]

Финальяс:

Шыпас	Шуанног	Шыпас	Шуанног	Шыпас	Шуанног	Шыпас	Шуанног
i	[i]	ae	[ɛ]	o	[o]	en	[en]
e	[e]	ө	[ə]	u	[u]	aŋ	[ɑŋ]
ei	[ei]	я	[a]	ɯ	[ɯ]	uŋ	[uŋ]
eu	[ɤ]	a	[ɑ]	in	[in]	y	[l] либӧ [m]

Тонъяс пасйӧны шыпасъясӧн: b, x, d, l, q, r

Шӧр сёрнисикас:

Инициальяс:

Шыпас	Шуанног	Шыпас	Шуанног	Шыпас	Шуанног	Шыпас	Шуанног
b	[p]	t	[th]	sx	[sh]	ŋ	[ɴ]
p	[ph]	n	[n]	l	[l]	r	[ʃ]
m	[m]	hn	[n̥]	hl	[ɬ]	q	[q]
f	[f]	z	[ts]	lx	[ɬh]	x	[qh]
fx	[fh]	c	[tsh]	j	[j]	h	[h]
v	[v]	s	[s]	g	[k]
d	[t]	rh	[z]	k	[kh]

Финальяс:

Шыпас	Шуанног	Шыпас	Шуанног	Шыпас	Шуанног	Шыпас	Шуанног
y	[ɨ]	ae	[ɛ]	o	[o]	aŋ	[ɑŋ]
i	[i]	eu	[ə]	u	[u]	uŋ	[uŋ]
e	[e]	a	[ɑ]	eŋ	[eŋ]

Тонъяс пасйӧны шыпасъясӧн: b, x, d, l, q, r, g, f

Рытыввыв сёрнисикас:

Инициальяс:

Шыпас	Шуанног	Шыпас	Шуанног	Шыпас	Шуанног	Шыпас	Шуанног
b	[p]	nd	[nt]	tr	[ʈh]	hnj	[n̥]
p	[ph]	nt	[nth]	ndr	[ɳʈ]	sj	[ɕ]
bl	[bl]	n	[n]	ntr	[ɳʈh]	j	[j]
pl	[plh]	hn	[n̥]	zh	[tʂ]	g	[k]
nb	[mp]	z	[ts]	ch	[tʂh]	k	[kh]
np	[mph]	c	[tsh]	nzh	[ɳtʂ]	ŋ	[ŋ]
m	[m]	nz	[nts]	nch	[ɳtʂh]	ng	[ŋk]
hm	[m̥]	nc	[ntsh]	sh	[ʂ]	nk	[ŋkh]
nbl	[mpl]	s	[s]	r	[ʐ]	h	[h]
npl	[mplh]	l	[l]	zj	[tɕ]	q	[q]
f	[f]	nl	[l̥]	cj	[tɕh]	x	[qh]
v	[v]	dl	[tl̥]	nzj	[ntɕ]	nq	[ɴq]
d	[d]	tl	[tl̥h]	ncj	[ntɕh]	nx	[ɴqh]
t	[th]	dr	[ʈ]	nj	[n]	w	[w]

Финальяс:

Шыпас	Шуанног	Шыпас	Шуанног	Шыпас	Шуанног	Шыпас	Шуанног
i	[i]	en	[en]	aŋ	[ɑŋ]	un	[un]
in	[in]	er	[ər]	o	[o]	uŋ	[uŋ]
e	[e]	a	[a]	ou	[əu]	y	[y]
ei	[ei]	ae	[æ]	u	[u]	yn	[yn]
eu	[eu]	au	[ɑu]	ua	[uɑ]

Тонъяс пасйӧны шыпасъясӧн: b, x, d, l, q, r, g, f

Латин анбур (1958)

Асыввыв сёрнисикас:

Инициальяс:

Шыпас	Шуанног	Шыпас	Шуанног	Шыпас	Шуанног	Шыпас	Шуанног	Шыпас	Шуанног	Шыпас	Шуанног
b	[p]	hm	[m̥h]	nz	[nts]	ch	[ʈh]	nj	[ntɕ]	gh	[q]
p	[ph]	ml	[mɺ]	nc	[ntsh]	nzh	[ɲʈ]	nq	[ntɕh]	kh	[qh]
nb	[mp]	d	[t]	s	[s]	nch	[ɲʈh]	y	[j]	ngh	[ɴq]
np	[mph]	t	[th]	z	[ts]	nh	[ɲ]	g	[k]	nkh	[ɴqh]
bl	[bɺ]	n	[n]	c	[tsh]	sh	[ʂ]	k	[kh]	x	[x]
pl	[pɺh]	hn	[n̥h]	l	[l]	r	[ʐ]	ng	[ŋ]	h	[h]
npl	[mpɺh]	nd	[nt]	hl	[l̥h]	j	[tɕ]	ngg	[ŋk]	f	[hw]
m	[m]	nt	[nth]	zh	[ʈ]	q	[tɕh]	nk	[ŋkh]	w	[w]

Финальяс:

Шыпас	Шуанног	Шыпас	Шуанног	Шыпас	Шуанног	Шыпас	Шуанног	Шыпас	Шуанног
a	[ɑ]	ou	[ɯ]	io	[io]	in	[ien]	ui	[ui]
o	[o]	an	[ɛn]	ie	[ie]	iang	[iɑŋ]	ueu	[uɤ]
e	[e]	ang	[ɑŋ]	iea	[ia]	iong	[ioŋ]	uou	[uɯ]
ea	[a]	ong	[oŋ]	iao	[iɔ]	u	[u]	uan	[uɛn]
ei	[ei]	i	[i]	ieu	[iɤ]	ua	[uɑ]	un	[uen]
ao	[ɔ]	iu	[iu]	iou	[iɯ]	ue	[ue]	uang	[uɑŋ]
eu	[ɤ]	ia	[iɑ]	ian	[iɛn]	uea	[ua]

Тонъяс пасйӧны шыпасъясӧн: b, x, d, l, q, r

Рытыввыв сёрнисикас:

Инициальяс:

Шыпас	Шуанног	Шыпас	Шуанног	Шыпас	Шуанног	Шыпас	Шуанног	Шыпас	Шуанног
b	[p]	v	[v]	s	[ntsh]	nzh	[ɲtʂ]	j	[j]
p	[ph]	d	[d]	l	[s]	nch	[ɲtʂh]	g	[k]
bl	[bl]	t	[th]	hl	[l̥]	sh	[ʂ]	k	[kh]
pl	[plh]	nd	[nt]	dl	[t̥l]	r	[ʐ]	ng	[ŋ]
nb	[mp]	nt	[nth]	tl	[tl̥h]	j	[tɕ]	ngg	[ŋk]
np	[mph]	n	[n]	dr	[ʈ]	q	[tɕh]	nk	[ŋkh]
m	[m]	hn	[n̥]	tr	[ʈh]	nj	[ntɕ]	h	[h]
hm	[m̥]	z	[l]	ndr	[ɲʈ]	nq	[ntɕh]	gh	[q]
nbl	[mpl]	c	[ts]	ntr	[ɲʈh]	ni	[ɲ]	kh	[qh]
npl	[nplh]	nz	[tsh]	zh	[tʂ]	hni	[ɲ̥]	ngh	[ɴq]
f	[f]	nc	[nts]	ch	[tʂh]	sj	[ɕ]	nkh	[ɴqh]

Финальяс:

Шыпас	Шуанног	Шыпас	Шуанног	Шыпас	Шуанног	Шыпас	Шуанног	Шыпас	Шуанног
e	[e]	ai	[ai]	ou	[əu]	i	[i]	iu	[iu]
eu	[ɛw]	ao	[ɑu]	u	[u]	ia	[ia]	ieu	[ieu]
en	[en]	ang	[ɑŋ]	a	[uɑ]	iua	[iuɑ]	iong	[ioŋ]
ea	[a]	o	[o]	ong	[uŋ]	iai	[iai]

Тонъяс пасйӧны шыпасъясӧн: b, x, d, l, q, r, g, f

Шӧр сёрнисикас:

Инициальяс:

Шыпас	Шуанног	Шыпас	Шуанног	Шыпас	Шуанног	Шыпас	Шуанног	Шыпас	Шуанног
b	[p]	w	[v]	c	[tsh]	j	[tɕ]	k	[kh]
p	[ph]	d	[t]	s	[s]	q	[tɕh]	ng	[ŋ]
m	[m]	t	[th]	hs	[sh]	x	[ɕ]	v	[ɣ]
hm	[h̥h]	n	[n]	l	[l]	hx	[ɕh]	gh	[q]
f	[f]	hn	[n̥]	dl	[ɬ]	y	[ʑ]	kh	[qh]
hf	[fh]	z	[ts]	hl	[ɬh]	g	[k]	h	[h]

Финальяс:

Шыпас	Шуанног	Шыпас	Шуанног	Шыпас	Шуанног
a	[ɑ]	ang	[ɑŋ]	iu	[iu]
o	[o]	ong	[uŋ]	in	[in]
e	[ə]	i	[i]	iang	[iɑŋ]
ai	[ɛ]	ia	[ia]	iong	[ioŋ]
ei	[ei]	io	[io]	u	[u]
en	[en]	ie	[iɛ]

Тонъяс пасйӧны шыпасъясӧн: b, x, d, l, t, s, k, f

Лыдакывъяс

1 - ib

2 - ob

3 - peb

4 - plaub

5 - tsib

6 - rau

7 - xyaa

8 - yim

9 - cuaj

10 - nkaum

Ыстӧдъяс

• White Hmong Vocabulary List
• White Hmong Swadesh List on Wiktionary
• Lomation's Hmong Text Reader
• Online Hmong dictionary
• The Hmong Language: An Oral Memory
• Mong Literacy
• Comparison of Hmong and English grammar
• Hmong Resources