Изъюров Анатолий Степанович

Изъюров Анатолий Степанович
Чужан лун:	1932-ӧд вося вӧльгым тӧлысь 21-ӧд лун(1932-11-21)
Чужанін:	Сітбар (Сыктывдін район), Час сикт овмӧдчӧмин[d], Сыктывдін район, Коми Республика, РСФСР[d], Сӧветскӧй Социалистическӧй Республикаяслӧн Союз
Кулан кад:	ӧшым 1966 (34 арӧс)
Куланін:	Вожаёль, Муниципальное образование сельского поселения «Тракт»[d], Княжпогост район, Коми Республика, РСФСР[d], Сӧветскӧй Социалистическӧй Республикаяслӧн Союз

Изъюров Анатолий Степанович (1932—1966) — коми гижысь.

Олан туй

• 1932, вӧльгым тӧлысь 21 лун – чужис Сыктывдін районын Час сикт овмӧдчӧминса Сітбар грездын.
• Толялы вӧлі ӧкмыс арӧс, кор куліс мамыс. 1942 воын батьыс муніс Айму вӧсна Ыджыд тыш вылӧ. Куим вок — Ювиналий, Анатолий да Геннадий, колины овны ӧтнаныс. А ичӧтджык куим челядьсӧ нуисны детдомӧ.
• 1942 воын батьыс локтіс фронт вылысь, гӧтрасис. Выль семьян чужисны нӧшта квайт челядь. Мед кокньӧдны ыджыд семьялысь олӧмсӧ, Толя ичӧтсяньыс уджавліс колкозын.
• 7 класс бӧрын пырис велӧдчыны ремесленнӧй училищеӧ, а сійӧс помалӧм бӧрын уджаліс пароход вылын маслёнщикӧн, кочегарӧн. Сэсся служитіс армияын.
• Помаліс рытъя школаын 10 класс, велӧдчис шоперӧ, гижис газетъясӧ статьяяс, лои рабкорӧн, сэсся журналистӧн.
• 1956 — гӧтрасис, чужисны ныв да пи.
• 1965 — пырис уджавны Коми АССР-са МООП политотделлӧн уна тиража газетӧ редакторӧс вежысьӧн. Ветлывліс дзескыдінъясӧ, кӧні пукалісны мыждӧм йӧз, гижис налы да на йылысь.
• 1966 — А.Изъюровӧс Княжпогост районса Вожаёльын корис ас ордас судитлӧм морт Назаров-Семенов. Сійӧ мыйлакӧ кутіс вежӧгтыны Толяӧс ас кодьыс жӧ нывъёрт дорӧ. Судитлӧм морт виччысьтӧг керыштіс черӧн Толясӧ сьыліас да виис. А.Изъюровӧс гуалісны Сыктывкарса шойнаын.

Гижан удж

Анатолий Изъюров гижны босьтчӧма 1948 воын Краснӧй Водник затонын ӧтиӧд номера ремесленнӧй училищеын велӧдчигӧн. Со кыдзи та йылысь казьтывлӧ нималана коми гижысь Николай Щукинлӧн, коді сы кадӧ ӧтлан велӧдчыліс А.Изъюровкӧд:

Тайӧ мортыскӧд йитчис менам томлунӧй, литератураӧ пырӧдчӧмӧй, и ӧнӧдз сылысь югыд паметьсӧ видза сьӧлӧмын, мед кӧть менам ичӧтсянь нин вӧлі кутшӧмкӧ гижан ру. Но лыддя: буретш Анатолий Степанович Изъюров чуйдіс гижан уджӧ.

1948 во. Кӧть эськӧ куим во сайын нин помассис война, век на олім зэв сьӧкыда. Торйӧн нин найӧ, кодъяс колины семья вердысьтӧг. Сизим класс помалӧм бӧрын, мед кокньӧдны мамӧс, муні водзӧ велӧдчыны пароходса механикӧ, затон Краснӧй Водник первой номера ремесленнӧй училищеӧ. Сэні кӧть вердісны да пасьтӧдісны. Овны веськалім Анатолий Изъюровкӧд ӧти жырйӧ, весиг крӧватьясным сулалісны орччӧн. Мен сійӧ пыр жӧ воис сьӧлӧм вылӧ: шань, мелі нюма, варов. Видзӧда, Толя кыскылас тетрадь, мыйкӧ пасйыштас, сэсся кудриа юрсӧ гыжйыштас да бара гижыштас. Коркӧ сэсся ӧтчыд менсьым юаліс:

— Николай, тэ радейтан кывбуръяс?

Радейта, — шуа, — школаын велӧдчигӧн стенгазетӧ на гижлывлі, сӧмын овӧс эг пасйыв, тӧдлісны кӧ, вермисны на нӧйтны.

Ачым эськӧ омӧлика жӧ велӧдчывлі, век сёйӧм йылысь думайті. Но литературатӧ ёна радейтлі и ӧні радейта.

— Вай видлам роч поэтъясӧс коми кыв вылӧ вуджӧдны, — шуӧ Толя.

Босьтчим Владимир Маяковскийсянь. Вуджӧдім Александр Пушкинлысь да Михаил Лермонтовлысь кывбуръяс, мӧдӧдім «Войвыв кодзув» журналӧ. Регыд и воис воча кывйыс, ог помнит, коді, но вӧлі гижӧма: «Тайӧ поэтъяссӧ комиӧдӧмаӧсь нин». Ошкыштӧмаӧсь на, шыльыда артмӧмаӧсь да. Корисны, мед мыйкӧ асьным гижим. Сэк и думыштім: гашкӧ, мыйкӧ и миян артмас. Ӧтвылысь босьтчим гижны радейтчӧм йылысь кывбур. Толя ӧти кыв шуас, ме мӧдӧс содта, тадзи и артмис кывбурыд:

Лӧнь гожся рытӧ гудӧкасьӧм кылӧ

И сыкӧд йитчӧ гажа сьыланкыв.

Кык бригада йӧктӧ сцена вылын,

Но медся муса меным ӧти ныв.

Ме тайӧ нывсӧ ичӧтысянь тӧда,

Пыр сыкӧд йитчис долыдлун да шуд...

Кывбурсӧ Толя ыстіс Войвыв кодзув журналӧ. Регыд и воис воча кывйыс: матыса номерын йӧзӧдісны сійӧс. Петіс кывбурыс, дерт, сӧмын Толя Изъюров ним улын. Ме ӧд, кыдз шуласны, сӧмын отсасьышті. Аддзӧма кывбурсӧ сэки нималана нин композитор Александр Осипов да гижӧма сылы шыладсӧ. Сійӧ кадсяньыс Толя эз нин эновтчыв кывбуръяс гижӧмысь. Ремесленнӧйын велӧдчигӧн на сылӧн петалісны «Книга», «Ар», «Мен нылыс муса» да мукӧд кывбур. А Александр Осиповӧн лӧсьӧдӧм сьыланкывйыс лои зумыд бордъя. Ыджыд тиражӧн сійӧс йӧзӧдіс «Музгиз». Эз ӧтчыд сійӧ юргыв и москваса радио пыр. Ӧнӧдз эм сійӧ «Коми гор» радиолӧн фототекаын.

«Югыд томлун» — Анатолий Изъюровлӧн медводдза да медбӧръя небӧг.

Небӧг

• Югыд томлун: Кывбуръяс / Водзкывйыс Н.А. Щукинлӧн; Ред. В.И. Трошева; Серпасаліс В.Б. Осипов. — Сыктывкар: Коми небӧг лэдзанін, 2006. — 48 л.б.