Королёв Владимир Николаевич
Королёв Владимир Николаевич (комиӧн: Эжъес Микол Микол Володь) (1948—2019) — коми ӧтмунӧмын да культураын водзмӧстчысь, путешественник.
Олан туй вежны
Чужӧма 1948-ӧд вося йирым тӧлысь 17-ӧд лунӧ Коми АССР-ын Кӧрткерӧс районса Керӧс сиктын. Батьыс — Королёв Николай Николаевич – Айму вӧсна Ыджыд тыш вылӧ ветлысь. Демобилизация бӧрын бухгалтералӧма вӧр пӧрӧдан овмӧсын, сэсся «Шойнаты» совхозса Керӧс юкӧнын. Мамыс – Королёва Мания Яковлевна — Керӧс школаса начальнӧй классъясын велӧдысь (1960 воын – велӧдысьяслӧн ставсоюз съездса делегат, «РСФСР-са школаын нимӧдана велӧдысь»).
Вит вылӧ помалӧма Керӧсын 8 класса школа (1964), Печора ювывса училишӧ (1968). Уджалӧма Печӧра карын. Сійӧс помалӧм бӧрын уджалӧма 1989-ӧд воӧдз Печӧра ковтысса туй управленньӧын плавсоставын: кызь во вӧлӧма теплоходса капитан-механикӧн — ювывса гидрографӧн.
Уджысь орӧдчытӧг велӧдчӧма Ленинград гидрометинститутса «Океанология» факультетын да Сыктывкарса канму университетлӧн история факультетын.[1]
Кулӧма 2019-ӧд вося ӧшым тӧлысь 5-ӧд лунӧ Сыктывкарын; ӧшым тӧлысь 7-ӧд лунӧ гуалӧма Гӧрд Затонса шойнаын.[2]
Общественнӧй удж вежны
В.Н. Королёв уна вын пуктӧма общественнӧй уджӧ: котырталӧма судоходство серти общественнӧй музейяс, уджалӧма «Знание» котырын, СССР-са Географическӧй котырын, вӧр-ва видзан котырын, история да культура памятникъяс видзан котырын, Коми му туялан котырын.
Котыртӧма да ветлӧма 30 сайӧ экспедицияӧ Россияса Войвылӧ: найӧс дасьтігӧн экспериментируйтӧма, туялӧма, на лыдын «Поморский коч — 89» войтыркостса экспедиция. Лӧсьӧдӧма мортӧс биосфернӧй быдтан философия. Котыртӧма Сыктывкарын «Биармия» нима биосфернӧй быдтан шӧрин.
Владимир Королёв — Рочмуса географическӧй котырӧ пырысь, Коми Республикаса мастеръяс котырӧ пырысь (дзик ӧти морт коми пу пыжъяс вӧчалӧм серти), Ж.И. Кусто котырӧ пырысь.
«Зарни Ань» коч вежны
В.Н. Королев некымынысь походӧн ветлӧма войвыв юясті да саридзьясті. 1989-ӧд воын экспедицияӧн ветлӧма «Помор» судно вылын Шпицбергенӧ, 1991-1992-ӧд воясӧ сылӧн веськӧдлӧм улын лӧсьӧдӧма маршрут Коми мулӧн важся ва да вӧлӧк туясті Печора ю кузя Баренц саридзӧ.
Ёртъясыскӧд ӧтвылысь вӧчӧма «Зарни ань» коч. Паруса пыжӧн 1991-ӧд воын Сыктывкарсянь катӧма Эжва ю йылӧ, вӧлӧкті вуджӧма Печӧра ковтысӧ, воӧдчӧма Печораӧ да кылӧдчӧма Войвыв Йиа океанӧдз.
Во мысти «Биармиа» шӧрин реконструируйтӧма мӧд коч — «АNBUR». Сійӧс вӧлі вӧчӧма Сыктывкарса опытнӧй судомеханическӧй заводлӧн важ стапельяс вылын.
1992-ӧд вося ода-кора тӧлысь 23-ӧд лунӧ «Анбур» петӧма Сыктывкарысь Эжва ю йывланьӧ, тӧлысь мысти воӧма Печора карӧ. Водзӧ экспедиция кӧсйӧма мунны Кара саридз пыр Об ю вомӧ. Но Арктикаӧ петны сылы абу лэдзӧмаӧсь. Ковмӧма кочсӧ кольӧма Печораса ремонтно-эксплуатационнӧй базаын. «Из Перми в Мангазею» культурно-экологическӧй арктическӧй экспедицияса мӧд юкӧныс олӧмӧ абу вӧлі пӧртӧма.[3]
1991-ӧд воын кӧсйӧны вӧлі кыпӧдны Сыктыв юлӧн шуйга берегас кочлысь музей-керка, но уна помка вӧсна уджыс абу вӧрзьӧма. Сыктывкар ювыв портса уджалысьяс видзӧдӧмаӧсь коч бӧрся, а сэсся 1998-ӧд воын сійӧс вуджӧдӧмаӧсь Льӧмъюса дача вылас. Тані В.Н. Королёв вӧлі кӧсйӧ восьтыны важся пу пыжъяс вӧчан школа. Босьтчӧма реконструируйтны 2004-ӧд воын «Зарни Ань» коч.
Небӧгъяс вежны
Медводдза пасйӧдъяссӧ йӧзӧдлӧма 1969-ӧд воын «Молодёжь Севера» газетын. Комын воӧн дасьтӧма 360 сайӧ удж. Роч промышленник М.К. Сидоров (1832—1887) олӧмлы сиӧма «России беспокойный гражданин» удж (1987).
«Биармиа»: от краеведения — к философии биосферного воспитания» небӧг сиӧма XVII-ӧд нэмын нималана коми му восьтысьяс Дмитрий Зырянлы да Федор Чукичевлы, кодъяс волӧмаӧсь Аляскаӧдз да Калифорнияӧдз.
Ошканпасъяс вежны
- Коми Республикаса нимӧдана уджалысь.
Ӧшмӧсъяс вежны
- Сивкова А.Н. Зырянский Шпаро // Республика, 1998. 15 янв. (рочӧн)
- «ЛЮДИ ГОРОДА ПЕЧОРА И РАЙОНА» сайтын В.Н. Королев йылысь (рочӧн)
- Королев В. (Эжъес Микол Микол Володь): библиографический указатель (к 30-летию первой публикации) / Центр биосферного воспитания «Биармия». — Сыктывкар, 1999. — 56 с.: фото.
- Мартынов В. И. Королев Владимир Николаевич // Республика Коми. Энциклопедия. — Сыктывкар, 1999. — Т. 2. — С. 141.
- [1] Щербинина М. Владимир Королев: «Мы слишком много говорим о патриотизме, отвергая очевидное» // Республика, 2015. 28 окт. (рочӧн)
Ыстӧдъяс вежны
- ↑ Мартынов В. И. Королев Владимир Николаевич // Республика Коми. Энциклопедия. — Сыктывкар, 1999. — Т. 2. — С. 141.
- ↑ Артеев А. Ушел из жизни Владимир Королев // Республика, 2019. 8 дек. (рочӧн)
- ↑ Капустина О. Памяти земляка // «Печора Today» сайт (2019.12.06 лун; рочӧн)