Коми му туялан котыр

Коми му туялан котыр (рочӧн Общество изучения Коми края) – Коми Республикаын чужан му туялысьясӧс ӧтувтан котыр.

Файл:Туялан котыр пас.tif
Коми му туялан котырлӧн пас

История

вежны

1922 вося ода-кора тӧлысь 16 лунӧ коми интеллигенция отсӧгӧн Усть-Сысольскын (ӧні Сыктывкар) лӧсьӧдӧма выль котыр. Буретш сэки 90 во сайын коми интеллигенция öтувтчис, медым быд боксянь туявны ас му да лöсьöдны вöзйöмъяс Коми му сöвмöдöм серти. Медводдза чукöртчöм вылас вöлiны öнi кадö уналы тöдса йöз: Коми обласьтын РКП(б)-ын секретар Я.Ф. Потапов, йöзöс велöдан институтса велöдысьяс А.Н. Грен да А.С. Сидоров, статистика бюроын уджалысь Н.А. Соснин, А.А. Суханова, М.А. Молодцова, Н.А. Шахов да мукöд. Медводдза веськöдлысьнас вöлi бöрйöма Алексей Грен. Сы бöрын котырнас юрнуöдiсны Яков Потапов (1923-сянь), Дмитрий Батиев (1924), Николай Соснин (1928). Колö пасйыны, мый тайö котырас вöлi пырö уна велöдчöм йöз.

Коми му туялан котыр ёна горалiс 1920-öд воясын. Сiдз, А.А. Цемберлöн водзмöстчöмöн 1922 воын Коми обласьтын вöлi восьтöма канмуса архив. А 1924 во помын котырлöн зiльöмöн выльысь кыпыда восьтöма краеведческöй музей. Мыйла выльысь? А сы вöсна, мый музейсö вöлi восьтöма нин 1911 воын, но 1916-ын сiйö дугдiс уджавны.

1924 восянь котыр пондiс лэдзны ассьыс журнал – «Коми му» (редакторалiс И.М. Попов), а 1928-сянь – «Коми му туялан котырлöн Запискаяс» (ставнас вöлi вит петас).

Котырöн веськöдлысьяс весиг шыöдчисны 1927 воын СССР-са наукаяс Академияö, медым öтвылысь туявны Коми му, а А.А. Чеусов вöзйис восьтны наука да искусстволысь Коми академия.

Кызьöд воясö котырö пырысьяс чукöртiсны коми фольклорысь уна материал. Сöмын мойдсö вöлi гижöма 170 сайö. На подув вылын вöлi гижöма фольклорысь уна туясян удж да йöзöдöма сё лист бокъяса небöгъяс. Öнi став тайö гижöдъясыс куйлöны Коми Республикаса Национальнӧй музейын.

Со татшöм водзмöстчöмöн да ыджыд воськовъясöн мунысьöн коли йöз паметьö Коми му туялан котыр.

1930-öд вояс пансигöн чужан му туялöм страналы лои ковтöмöн, медзiльяссö вöлi пуксьöдöма (Илля Вась, А.С. Сидоров, С.А. Попов) либö лыйлöма (Д.А. Батиев), «Коми му» журнал мырддьöма да бырöдöма. Медписькöм йöз воштöм бöрын 1931 вося ода-кора тӧлысь 21 лунӧ котырсö шуисны тупкыны.

Веськӧдлысьяс

вежны

Ӧшмӧсъяс

вежны

Ыстӧдъяс

вежны
  1. Рассыхаев Ӧ. Общество изучения Коми края отметило 95-летний юбилей // «7x7 журнал» (2017.05.18 лун; рочӧн)