Лихачёв Михаил Павлович

Лихачёв Михаил Павлович
Чужан лун:	1901-ӧд вося вӧльгым тӧлысь 4-ӧд лун(1901-11-04)
Чужанін:	Йӧг[d], Кудымкар район, Перым Коми кытш Совкар уезд[d], Перым губерня[d], Россияса империя
Кулан кад:	1937-ӧд вося вӧльгым тӧлысь 4-ӧд лун(1937-11-04) (36 арӧс)
Куланін:	Екатеринбург, РСФСР[d], Сӧветскӧй Социалистическӧй Республикаяслӧн Союз
Канму:	Сӧветскӧй Социалистическӧй Республикаяслӧн Союз
Мыйся уджыс:	журналист, гижысь, вуджӧдчысь, общественный деятель

Лихачёв Михаил Павлович (1901—1937) — перым коми гижысь, вуджӧдчысь, перым коми литературалы подув пуктысь, велӧдан небӧгъяс дасьтысь.

Олан туй

Михаил Лихачёв чужӧма 1901-ӧд вося вӧльгым тӧлысь 4-ӧд лунӧ (вӧльгым тӧлысь 17-ӧд лунӧ — выль стиль серти) Перым губерняысь Соликамск уездса (ӧні — Кудымкар районса) Йӧг сиктын. Помалӧма Йӧгса кык класса училишӧ, Кудымкарса вылыс начальнӧй училишӧ, Юсьваын велӧдысьяслысь семинария (1919-ӧд воын). Уджалӧма Поносовса да Йӧгваса начальнӧй школаясын (1919—1920), нуӧдӧма грамотаӧ велӧдан удж (котыртӧма ликбез да комсомол котыръяс). 1920—1921-ӧд воясӧ Гӧрд армияын служитӧм бӧрын веськӧдлӧма Йӧгваса, Шипицын начальнӧй школаясӧн (1921–1924). 1925-ӧд воын уджалӧма йӧзӧс велӧдан Кудымкарса юкӧнын, 1926—1930 воясӧ — Перым-Коми кытшса «Гӧрись» газетын. 1930-ӧд восянь велӧдчӧма Москваса редакционно-издательскӧй институтын да ӧттшӧтш уджалӧма перым коми кыв вылын велӧдан да художествоа небӧг йӧзӧдан Шӧр небӧг лэдзанінлӧн Перым-Коми секцияын (1930–1933). 1933-ӧд вося тӧвшӧр тӧлысьсянь уджалӧма Перым Коми кытшса исполкомлӧн туясян бюроын.

1937-ӧд воын Михаил Лихачёвӧс мыждӧны «революциялы паныд удж нуӧдӧмысь» да сійӧ жӧ воас, аслас чужан луннас, лыйлӧны. Реабилитируйтӧма 1956-ӧд воын.

Гижан удж

Гижан уджӧ босьтчӧма 1923-ӧд воын. Медводдза кывбуръясыс петавлӧмаӧсь «Гӧрись» газетын да «Ордым» журналын. 1926 воын гижысьлӧн петӧ «Пионер» медводдза асшӧр кывбур чукӧр да «Выль туйӧт» медводдза повесьт. 1936 воын Кудымкарын вӧлі йӧзӧдӧма «Менам зон» (Менам пиӧй) роман — перым-коми литератураын медводдза ыджыд гижӧд.

Некымын небӧг лэдзанінын петавлӧма 20 сайӧ литературно-художественнӧй да велӧдан небӧг.

Перым коми кыв вылӧ вуджӧдлӧма А. Пушкинлысь, Н. Некрасовлысь, А. Кольцовлысь, Д. Бедныйлысь, А. Бартолысь кывбуръяссӧ, М. Горкийлысь «Мам» роман да висьтъяссӧ, Н. Островскийлысь «Как закалялась сталь» да мукӧд.

1934-ӧд воын вӧлі бӧрйӧма гижысьяслӧн I-дза ставсоюзса съезд вылӧ, кӧні сійӧс босьтӧмаӧсь СССР-са гижысь котырӧ. Сэн жӧ тӧдмасьӧма А. М. Горкийкӧд.

Небӧгъяс

• Пионер: Кывбуръяс. — Москва, 1926.
• Виль туйӧт. — Москва, 1929.
• Козинтӧг. Поэма. — Москва, 1930
• Гӧрд дӧрапас. — Москва, 1930
• Медодзза петассэз. Кывбуррез. — Москва, 1930
• Крестӧм. — Москва, 1930
• Икота. — Москва, 1931
• Учитик ударниккез (висьттэз посни челядьлӧ). — Москва, 1931
• Штурмӧн. — Кудымкар, 1932
• Быдмам и ёнмам. Кывбуррез. — Кудымкар, 1932
• Межатӧм ыб дорын. Кывбуррез. — Москва, 1932
• Челядьлӧ. — Москва, 1933
• Коми инька одзлань. — Москва, 1934
• Зарниа луннэз. — Сыктывкар, 1934
• Челядь садын. — Кудымкар, 1934
• Челядь понда сьыланкыввез. — Кудымкар, 1934
• Плёка Микиш. — Кудымкар, 1933
• Менам зон. — Кудымкар, 1936

Паметь

1991-ӧд воын лӧсьӧдӧма М.П. Лихачёа нима литературнӧй премия. Сылӧн нимӧн шуӧма Кудымкарын шӧр улича да Перым-Коми кытшса вужвойтырлӧн небӧгаин, ӧшӧдӧма казьтылан пӧв Кудымкарса администрацияын (Лихачёв ул., 54); сылӧн нимыс индӧма Перым Коми кытшса гижысьлӧн памятникын (Кӧч сикт, 2004 во).

Ӧшмӧсъяс

• «Пермский край» энциклопедия
• Первые Лихачевские краеведческие чтения: материалы конф., г. Кудымкар, 2 нояб. 2001 г. / Сост. Л. П. Ратегова. — Кудымкар: Алекс-Принт, 2006. — 150 с.
• Гордость Пармы: биогр. справ. / Гл. ред. Л. П. Ратегова. — Кудымкар: Коми-Перм. кн. изд-во, 2008. — 563, [3] с.
• Вторые Лихачевские краеведческие чтения: материалы конф., г. Кудымкар / [сост. Л. П. Ратегова]. — Кудымкар, 2009. — 205 с.