Вӧзь

Вӧзь (латин Anas penelope; рочӧн Свиязь) — ваын уялысь утка рӧдысь лэбач.

Ыджда да рӧм

Вӧзь — вель ыджыд утка, пӧшти кык пӧв мыгӧраджык жыдачысь – сьӧктаыс овлывлӧ кило джынсянь ӧкмыссё граммӧдз, тушаыслӧн кузьтаыс – 57 сантиметрӧдз.

Гозйӧдчан кадас айыслӧн мышку вылысыс да ӧтар-мӧдар бокыс руд, вомӧн ногыс вӧсньыдик чукыля визьясаӧсь. Кынӧм улыс еджыд, зобйыс рудов ӧмидз рӧма. Юрыс да сьыліыс гӧрдовперкаль. Кымӧсас эм еджыд кушин. Син бӧжладорас тӧдчӧ куим пельӧса чутпас. Бордъяс «рӧмпӧштаныс» югыд турунвиж, помъясӧдыс сьӧдӧн дорӧсалӧма.

Паськалӧм

Олӧ-вылӧ тайӧ лэбачыс Европаын да Азияын. Россияын — рытыввывсяньыс Камчаткаӧдз, войладор муясас — Йиа саридзӧдз. Паныдасьлывлӧ Коми му пасьтала, но кызвыныс гожйӧ Печоралӧн шӧр да кывтыд юкӧнъясас, Усва ковтысын, вӧра тундраын да тундраын. Пармаысь да вӧраинъясысь вӧзьӧс он казявлывлы, сы вӧсна мый тайӧ лэбачыс радейтӧ овны-поздйысьны паськыд эрда местаясын, кӧні эмӧсь тыяс да гӧпъяс, туруна видзьяс.

Поздйысьӧм

Лунвылысь вӧзьяс миянӧ пондӧны локтавны косму тӧлысь шӧрсянь. Поздйысян местасӧ корсьӧны васянь неылысь. Сайӧдаинъясысь, тшӧкыда быдмысь бадь пуяс пӧвстысь бӧрйӧны гурантор да куш муас и пуктӧны ӧкмыс колькйӧдз. Колькъясыс гырысиникӧсь да лым кодь еджыд рӧмаӧсь. А сэсся эньыслӧн пӧжсигас нин лысӧм-гылалӧм гӧнсьыс кутшӧмакӧ артмӧ поз пыдӧс вольӧсыс. Пӧжсян кадас энь вӧзьыс пукалӧ позъяс куим вежонысь дырджык. Уткапияныслӧн колькйысь петан кадыс быд во абу ӧткодь. Медводдза позтыра вӧзьясӧс корсюрӧ казявлывлӧмаӧсь лӧддза-номъя тӧлысь шӧрсянь.

Оласног да сёян

Вӧзьяс – быдмӧг сёйысь пӧткаяс, пырджык пӧткӧдчӧны ва турунъясӧн. Яя сёян вылӧ найӧ ыштывлӧны зэв гежӧда.

Чужанінсӧ вӧзьяс эновтӧны да лэбӧны шоныдджыкинъясӧ моз тӧлысь помын либӧ кӧч тӧлысь пуксьӧм бӧрын. Тӧвйӧны уткаясыс Вой саридз да Шӧрмудор саридз бердын. Лэбачьясӧс туялысьяслӧн висьталӧм серти, Комиын кыйсьысьяслы веськавлывлӧмаӧсь Голландияын, Войвыв Исландияын, Бельгияын да Астраханьса заповедникын кольчаалӧм вӧзьяс.

Рӧдвуж кыв вылын

Комиын кӧнсюрӧ уткасӧ «вӧзь» пыдди шуӧны «ваулаӧн» да «кос уткаӧн». Вӧзь нимыс зэв важся, лӧсьӧдлӧмаӧсь сійӧс, тыдалӧ, важ финн-йӧгра войтыр уна сюрс во сайын нин. Перымса комияс пӧткасӧ шуӧны миян моз жӧ «вӧзьӧн». Ылыс рӧдвуж кывъясын лӧсялана весьтасъясыс тшӧтш эмӧсь, но сӧмын ӧнія войвывса финн-йӧгра войтыръяслӧн – эстонецъяслӧн, саамъяслӧн, хантылӧн (ӧстякъяслӧн) да мансилӧн (вогулъяслӧн). Лунвывланьынджык олысь рӧдвуж войтыръяслӧн кывкудъясын, шуам, мордвалӧн, марилӧн да удмуртъяслӧн, «свиязь» вежӧртаса нимъясыс абуӧсь – татшӧм уткаясыс налы абу тӧдсаӧсь, сэтчӧс местаясын найӧ оз овны да.

Галереа

Museum specimen