Коданёв Иван Васильевич

Коданёв Иван Васильевич
Чужан лун:	1916-ӧд вося вӧльгым тӧлысь 10-ӧд лун(1916-11-10)
Чужанін:	Коми Республика, РСФСР[d]
Кулан кад:	1982-ӧд вося кӧч тӧлысь 15-ӧд лун(1982-09-15) (65 арӧс)
Канму:	Сӧветскӧй Социалистическӧй Республикаяслӧн Союз
Мыйся уджыс:	гижысь

Коданёв Иван Васильевич (1916-1982) – коми гижысь

Коданёв Иван Васильевич (комиӧн – Вась Иван) (1916–1982) — коми гижысь, журналист.

Олан туй

• 1916, вӧльгым тӧлысь 10 лун – чужис Вӧлӧгда губернияса Усть-Сысольск уездысь Слӧбӧда сиктын (ӧні Сыктывкарса Эжва район) гӧль крестьянин котырын. Батьыс усьліс Гражданскӧй тыш вылын, и ичӧтсянь Иван Васильевичлы ковмис уджавны: ытшкыны турун, пастукавны, дасьтыны пес.
• Начальнӧй школа помалӧм бӧрын сійӧ велӧдчис Сыктывкарын школа-интернатын. Каникулъяс дырйи Иван Коданёв волывліс чужан сиктӧ, медым отсасьны мамыслы. «Уджавны заводиті водз: йирӧді мамкӧд мӧсъясӧс, гортын отсаси. 1923 воын ме муні школаӧ. Помалі начальнӧй школа. Мамлы окота вӧлі, медым ме муні велӧдчыны водзӧ. Но сэки ме эг вермы велӧдчыны: отчим босьтіс менӧ уджавны лесозаготовка вылӧ. Уджалі возчикӧн. Сьӧкыд вӧлі татшӧм уджыд. Но вӧрын уджалігӧн ме и заводиті радейтны вӧр-ва». Вӧр-ва бӧрся видзӧдігӧн, Иван Васильевич ичӧтсяньыс велӧдчис гӧгӧрвоны вӧрлысь кывсӧ, тӧдмавны вӧрса олысьяслысь оласногсӧ.
• 1930 воын Иван Васильевич помаліс мӧд ступеня Сыктывкарса шӧр школа.
• Бӧрынджык куим тӧлысся велӧдысьяслысь куръяс помалӧм бӧрын уджаліс Печора районын. Щеллябӧж сиктын да Праскан грездын велӧдӧ грамотаӧ пӧрысь вӧр пӧрӧдысьясӧс, кӧр видзысьясӧс, чери кыйысьясӧс да аньяс. Накӧд и ачыс том велӧдысьыд велӧдчис овны. Тайӧ кадӧ Иван Васильевич Коданёв и заводитіс гижны. Сылӧн медводдза очеркъясыс вӧлі йӧзӧдӧмаӧсь районса газетын.
• 1935 воын сійӧс корисны уджавны «Социалистическӧй Север» газетӧ, сэні уджаліс кывкутысь секретарӧн да журналистӧн. Бӧрынджык уджаліс и радиоын.
• 1939 – Иван Коданёв уджаліс «Вӧрлэдзысь» газетын (ӧні – «Коми му»).
• 1941, кӧч тӧлысь – мунӧ Айму вӧсна Ыджыд тыш вылӧ. Тышкасис Волхов да Украинаса фронтъяс вылын. Помаліс Тамбовса военно-пехотнӧй училишӧ, лои офицерӧн.
• 1952 – Иван Коданёв уволитчис армияысь запасӧ старшӧй лейтенант званиеӧн. Збойлун петкӧдлӧмысь эм боевӧй наградаяс да кызь сайӧ аттьӧалӧм командованиесянь.
• 1960-1970-ӧд вояс – уджаліс Коми радиоын, литературно-драматическӧй уджтасъяслӧн шӧр редакторӧн.
• 1982, кӧч тӧлысь 15 лун – кувсис Сыктывкарын.

Гижан удж

Иван Коданёвлӧн медводдза гижӧдыс "Сьӧкыд туйын" висьт, петіс 1953 воын «Войвыв кодзув» журналын. Тайӧ гижӧдын сійӧ висьталіс война йылысь да йӧз йылысь, кодкӧд ӧтлаӧн ковмис мунны тышӧ.

1959 воын петіс сылӧн медводдза — «Тадзи тшӧктӧ сьӧлӧм» — висьтъяслӧн медводдза сборник.

Уна висьтын сылӧн петкӧдлӧма сиктса посни войтырлысь быдмӧм-сӧвмӧм, уджӧ пырӧм. Но медшӧр темаыс – вӧр-ва.

Иван Коданёвлысь уна висьт вуджӧдӧма роч кыв вылӧ. Рочӧдӧм висьтъяса кык небӧг — «Праздник весны» (1974) да «Пойте, птицы, пойте» (1981) петісны Москваын «Детская литература» небӧг лэдзанінын. Сылӧн уна висьт пырис коми кыв да коми литература учебникъясӧ. Сійӧс тӧдӧны оз сӧмын Коми Республикаын.

Небӧгъяс

И.В. Коданёвлӧн петавліс 20 сайӧ торъя небӧг .

Комиӧн

• Войвылӧ воис тулыс. – Сыктывкар, 1959.
• Тадзи тшӧктӧ сьӧлӧм: висьтъяс. — Сыктывкар: Коми книжное издательство, 1959. — 60 л.б.
• Вӧр-ваӧд ветлігӧн: [висьтъяс] / Ред. С. Морозов; серпасаліс П.И. Семячков. — Сыктывкар: Коми книжное издательство, 1961. — 24 л.б.
• Югыд войяс: натуралистлӧн висьтъяс шӧр арлыда челядьлы / Ред. С. Морозов; серпасаліс В. Поляков. — Сыктывкар: Коми книжное издательство, 1963. — 52 л.б.
• Ыджыд вын: повесть / Ред. С. Морозов; серпасаліс П.И. Семячков. — Сыктывкар: Коми книжное издательство, 1964. — 60 л.б.
• Водз чеччан - унджык аддзылан: вӧр-ва йылысь висьтъяс / Ред. В.А. Попов; серпасаліc М.П. Безносов. — Сыктывкар: Коми книжное издательство, 1967. — 84 л.б.
• Вой вылӧ воис тулыс: висьтъяс / Ред. В.А. Попов; серпасаліс С.А. Холопов. — Сыктывкар: Коми книжное издательство, 1969. — 60 л.б.
• Тылӧн гусяторъяс: висьтъяс / Ред. В.А. Попов; серпасаліс В.М. Пунегов. — Сыктывкар: Коми книжное издательство, 1970. — 72 л.б.
• Олялӧн шонді: висьтъяс, мойдъяс / Ред. В.А. Попов; серпасалісны: В.А. Клейман, М.М. Погребинский. — Сыктывкар: Коми книжное издательство, 1972. — 64 л.б.
• Лэбӧны вояс: [повесьт да висьтъяс]. — Сыктывкар: Коми книжное издательство, 1975. — 136 л.б.
• Талун оз зэр: [повесьт, висьтъяс, мойдъяс] / Серпасаліс В.И. Осипов. — Сыктывкар: Коми книжное издательство, 1979. — 136 л.б.
• Чеччы, друг, шонді петӧ: [висьтъяс да мойдъяс] / Серпасаліс А.В. Кочев. — Сыктывкар: Коми книжное издательство, 1981. — 55 л.б.
• Ягъяслӧн йӧлӧга шы: [висьтъяс да мойдъяс шӧр арлыда челядьлы] / Серпасаліс М.П. Безносов. — Сыктывкар: Коми книжное издательство, 1984. — 79 л.б.
• Рапорт: висьтъяс, мойдъяс / Ред. В.А. Попов; серпасаліс П.И. Семячков. — Сыктывкар: Коми книжное издательство, 1976. — 88 л.б.
• Шувгы, муса Пармаӧй: висьтъяс, мойдъяс, серпасъяс школаын велӧдчысьяслы / Лӧсьӧдіс А.С. Одинцов; серпасаліс Г.Н. Шарипков. — Сыктывкар: Коми книжное издательство, 2001. — 132 л.б.
• Коданёв И.В.Иван дедлӧн козин: Висьтъяс / Лӧсьӧдӧм да водзкывйыс В.А. Лимеровалӧн. — Сыктывкар: ООО «Анбур», 2016. — 160 л.б.

Роч кыв вылӧ вуджӧдӧмӧн

• Безымянные ручьи: рассказы для детей сред. возраста / Пер. с коми В. Журавлева-Печорского; худож. В.И. Краев. — Сыктывкар: Коми книжное издательство, 1971. — 48 с.
• Праздник весны: рассказы писателя-натуралиста: [для мл. шк. возраста] / Пер. с коми В. Журавлева-Печорского; рис. А. Пушкарева. — Москва: Изд-во «Детская литература», 1974. — 63 с.
• Когда кукует кукушка: рассказы для детей / Пер. с коми В.В. Синицына; худож. Е.И. Аносов. — Сыктывкар: Коми книжное издательство, 1975. — 72 с.
• Пойте, птицы, пойте!: рассказы: [для сред. шк. возраста] / Пер. В. Синицына; худож. В. Горячев. – Москва: Изд-во «Детская литература», 1981. — 94 с.
• Родные места: рассказы: [для сред. шк. возраста] / Пер. с коми В. Журавлева-Печорского; худож. А.М. Гаранин. — Сыктывкар: Коми книжное издательство, 1988. — 48 с.
• Любимый уголок: рассказы, зарисовки, сказки / Сост. и ред. М.А. Удоратина; пер. с коми Н.И. Коданёвой. — Сыктывкар: [б. и.], 2003. — 23 с. (КРИРОи ПК)

Ӧшмӧсъяс

• История коми литературы. — Сыктывкар: Коми книжное издательство, 1981. — Т. 3.
• Писатели коми. Библиографический словарь. — Сыктывкар, 1996.
• Литература Коми: словарь школьника / Сост. Н.Головина, В.А. Лимерова. — Сыктывкар, 2000. — 212 с.
• Коми Республикаса Национальнӧй библиотека
• Иван Коданёвлӧн гижӧдъяс «Коми гижӧд» онлайн небӧгаинын.
• Иван Коданёв небӧгъяс да гижӧдъяс йылысь коми тӧданінын.