Мича кай
Мича кай (латин Erithacus rubecula, рочӧн зарянка) — пышкай котырӧ пырысь лэбач.
Ыджда да рӧм вежны
Вывтырыслӧн сьӧктаыс овлывлӧ 19 граммӧдз, кузьтаыс — 16 да шеныштӧм бордйыс — 25 сантиметрӧдз. Кынӧм улыс еджгов няйт рӧма, кокыс рудовгӧрд, нырыс сьӧдов. Но медся ёна лэбачсӧ мичмӧдӧ сылӧн ыджыд перкаль синмыс. Та вӧсна, тыдалӧ, и думыштӧмаӧсь пӧч-пӧльясным мича кай нимсӧ. Миянысь ӧтдор тадзи тайӧ лэбачсӧ сэсся некытӧн оз шуны.
Оласног да поздйысьӧм вежны
Мича кай — ветлысь-мунысь лэбач. Лунвылысь найӧ локтӧны миянӧ водз тулыснас, овмӧдчӧны лыска пуа вӧръясӧ. Поздысьӧны му вылӧ, либӧ мусянь оз ёна вылӧ — бадь кустъяс вож костӧ, пу горсйӧ. Кышыд познысӧ тэчӧны быдмӧг коръясысь да заясысь. Пыдӧсас вольсалӧны турун тылым да вӧрса пемӧсъяслысь гылалӧм гӧнсӧ. Пӧжны пуктӧны вит-ӧ-квайт кольк. Найӧ посньыдикӧсь да гӧрд чутъяса гӧрдоввиж рӧмаӧсь. Пӧжсигас позъяс пукалӧ сӧмын энь лэбачыс кык вежон чӧж. Кайпияныс позсӧ эновтӧны чужӧмсяньыс дас вит лун мысти. Но борд йылас кыпӧдчӧм бӧрас найӧс вердӧны бать-мамныс вель дыр на.
Мича кайяс эновтӧны чужанінсӧ кӧч тӧлысь шӧрын.
Тӧвся кадсӧ коллявны лэбзьӧны Европалӧн рытыв да лунвыв юкӧнъясас, Войвыв Африкаса муясӧ.
Сёян вежны
Кынӧмпӧтсӧ мича кайяс перйӧны му вылысь. Куталӧны гагъясӧс, номыръясӧс, лёльӧясӧс, чераньясӧс. Арнас кокавлывлӧны тшӧтш юмов вотӧс тусьяс.
Горш номыр-гагъясӧс бырӧдӧмнас тайӧ лэбачьясыс дорйӧны наысь вӧрса быдмӧгъясӧс.
Рӧдвуж кывйын вежны
Лэбачлы нимсӧ сетӧма рӧм сертиыс. Коми йӧз, тшӧтш и коммусаяс, нимтӧны сійӧс нӧшта ӧмидз кайӧн. Мича кайлӧн кытсюрӧ (кымӧсыс, голяыс да морӧсыс) ӧмидз тусь кодь. Удмуртъяс уна ногӧн шуӧны лэбачсӧ, но кыкыс на пиысь гӧн рӧмыскӧд жӧ йитчӧма: горд юбер да горд гадё юбер, кодъяс гӧгӧрвосьӧны кыдзи «гӧрд ябыр» да «гӧрд морӧса ябыр». Рочӧн малиновка либӧ зарянка. А зарянка нимыс артмӧма «заря» кывйысь, сы вӧсна мый тайӧ сьылысь кайыс пӧ кыпыда дзользьӧ-шыалӧ асъя кыасянь рытъя кыаӧдз кӧть тулыс—гожӧмнас, кӧть арнас.
Ӧшмӧс вежны
- Ракин А.Н. Мича кай // Би кинь, 2015. — 2 №.