Одыб (Кӧрткерӧс район)
Одыб (рочӧн Нившера) – Коми Республикаса сикт, Кӧрткерӧс районысь Одыб сикт овмӧдчӧминса шӧрсикт.
Одыб Нившера | |
Му: | Рочму |
Статус: | сикт |
республика: | Коми республика |
район: | Кӧрткерӧс район |
Медводдза казьтыштӧм: | 1747 |
Инлыдпасъяс: | |
Официал кыв | роч, коми |
Олысьяс | 1503 морт (2007) |
Час кытш: | UTC+3 |
Телефон код: | +7 821 36 |
Пошта индӧс: | 168059 |
Автомобиль код: | 11, 111 |
Ним артмӧм
вежныФольклор
вежныГеография
вежныСикт пукалӧ Ньывсер юлӧн веськыд берегын. Одыбсянь Кӧрткерӧс юрсиктӧдз 130 км, Сыктывкар юркарӧдз 180 км.
История
вежны- 1719—1725 воясся Ревизияса сказкаясын нимыс оз паныдасьлы. Сэк жӧ 1720 вося ӧти ёрдса делӧын казьтыштӧма кресьтянаяс Ларуков да Подоров овъясыс, кодъясӧс олӧны Вишера погост улын. Тайӧ овъясыс XVII-XVIII нэмъясын эз вӧвны Вишера погостын да орчча грездъясын. Та вылӧ подуласьӧмӧн коми войтырлысь история туялысь Л.Н. Жеребцов чайтӧ, мый 1720 воын Нившера грезд вӧлі нин и пырис Вишера вӧлӧсьтӧ. Медводдза олысьяснас вӧліны Ларуковъяс да Подоровъяс (бӧръяясыс воисны Емва вожысь).
- 1747 — Медводдзаысь казьтыштӧма Ревизияса сказкаясын: «Нившера» грезд, 36 мужичӧй (нывбабаяс йылысь юӧр абу).
- 1782 — «Нившерская» грездын 11 овмӧс, 102 морт.
- 1859 — 60 овмӧсын олӧ 418 морт. «Нившера» («Од-ыб») лои сиктӧн, тані кыпӧдісны вичко.
- 1861 — Воссис школа («Начальное образование в Вологодской губернии» небӧгын индӧма мӧд во — 1885 во).
- 1878 — Одыбын оспаысь куліс 11 кага, 1878 — став олысьыс висис тифӧн, куліс 9 морт.
- 1904 — Воссис библиотека.
- 1916 — Одыбын 110 овмӧс, 602 морт; 1926 — 134 овмӧс, 718 морт.
- 1930 — Сиктын эм: школа, фельдшерско-акушерскӧй пункт, изба-читальня, потребительяслӧн котыр, кресьтяналы общественнӧй отсӧг сетан комитет, милициа участок.
- 1989 — Одыбын 1205 морт (590 мужичӧй, 615 нывбаба).
- 2013 — Сиктын эм: Связь юкӧн, пошта юкӧн, Сывъюдор да Одыб лесничество, врачебнӧй амбулатория, Кӧрткерӧс районса содтӧд тӧдӧмлун сетан шӧринлӧн филиал, Шӧр школа, челядь сад, библиотека да Культура керка.[1]
Олысь лыд
вежныГрездын олӧны комияс.
Вояс да олысь лыд | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1782 | 1859 | 1892 | 1916 | 1926 | 1970 | 1979 | 1989 | 1992 | 2000 | 2007 |
102 | 418 | 374 | 602 | 718 | 1162 | 1323 | 1205 | 1102 | 1650 | 1503 |
Медводдза овъяс
вежныКультура
вежныВелӧдӧм
вежныОдыбын вичкобердса школа воссис 1885 вося тӧвшӧр тӧлысьӧ. Сэні велӧдчис 10 зонка. Школаын велӧдіс вичкоын уджалысь, медшӧр предметъясӧн вӧліны «Закон Божий» да «вичкоса сьылӧм», велӧдісны сідзжӧ арифметика да письмо. Кӧсйылісны велӧдны сӧмын рочӧн, но роч кыв лёка тӧдӧм понда медводдза кадас позис велӧдны и комиӧн. Велӧдчыны вӧлі сьӧкыд, челядь уна кад воштісны керка гӧгӧрса удж бергӧдӧм вылӧ. 1894 воын школаын эз вӧвны выпускнӧй экзаменъяс, с.в. мый челядьыс эновтісны велӧдчӧмсӧ гӧльлун вӧсна. Вичко бердын уджаліс библиотека, кӧні 1878 воын видзисны 49 небӧг (ен небӧг ёнджыкасӧ).
Тӧдчана йӧз
вежны- Попов Геннадий Иванович (Висер вожса Ӧнись дядь; 1952) — коми гижысь да шылад тэчысь.
Тӧдчана эмторъяс
вежны- «Сипертас» йӧзкостса сьылан котыр
Ӧтуввез
вежныӦшмӧсъяс
вежны- Атлас Республики Коми. – Москва, 2000.
- Жеребцов И.Л. Где ты живешь: Населенные пункты Республики Коми. Историко-демографический справочник. – Сыктывкар, 2000.
- История Коми с древнейших времен до конца XX века: В 2-х т. / Под общей редакцией А.Ф. Сметанина. – Сыктывкар, 2004.
- Республика Коми: Административно-территориальное деление на 1 августа 1992 г. Издание пятое. – Сыктывкар, 1992.
- Республика Коми: Энциклопедия. – Сыктывкар, 1997-2000. – Т. 1-3.
Ыстӧдъяс
вежныТайӧ гижӧдыс помавтӧм на. Тэ верман ачыд сійӧс веськӧдны да содтыны. Тайӧ пасйӧдсӧ колӧ гижны стӧчджыка. |
Одыб сиктувса оланінъяс | |||
---|---|---|---|
|