Эшпай Öндрей Як

Эшпай Öндрей Як
Чужигдыр нимыс:	рочӧн Яков Андреевич Ишпайкин
Чужан лун:	18 (30) йирым 1890
Чужанін:	Кокшамары[d], Чебоксарский уезд[d], Казанская губерния[d], Россияса империя
Кулан кад:	1963-ӧд вося урасьӧм тӧлысь 20-ӧд лун(1963-02-20) (72 арӧс)
Куланін:	Мӧскуа, Сӧветскӧй Социалистическӧй Республикаяслӧн Союз
Канму:	Россияса империя  РСФСР[d]  Сӧветскӧй Социалистическӧй Республикаяслӧн Союз
Мыйся уджыс:	шылад тэчысь, музыковед, фольклор чукӧртысь, хормейстер, педагог
Ошканпасъяс да премияяс:

Эшпай Яков Андреевич (рочӧн Яков Андреевич Эшпай (Ишпайкин)) (1890—1963) — мари этнограф, фольклор туялысь да шылад тэчысь, велӧдысь. Чужигас — Ишпайкин ов.

Олан туй

Яков Эшпай чужӧма 1890-ӧд вося йирым тӧлысь 18(30)-ӧд лунӧ Чебоксар уезса Какшамарий грездын (ӧні Марий Элса Республикаса Звенигород район). Помалӧма Казаньса шылада училишӧ (Р.А. Гуммертлысь класс, 1913), Москваса консерватория (Г.Э. Конюслысь класс, 1930) да аспирантура (1933). 1913-ӧд восянь велӧдӧма Уфаса духовнӧй семинарияын, 1914–1917-ӧд воясын служитӧма армияын.

1917–1927-ӧд воясын велӧдӧма Мариинский Посад да Козьмодемьянск карса школаясын. 1931-ӧд восянь уджалӧма Мари кыв, литература да история туялан институтын: научнӧй сотрудникӧн (1931–1947), старшӧй научнӧй сотрудникӧн (1947–1953) (Йошкар-Ола); та кадӧ жӧ велӧдӧма Марий Элса шылада техникумын. 1932-ӧд восянь Канмуса шылад издательствоын национальнӧй секторса редактор.

Кулӧма Москваын 1963-ӧд вося урасьӧм тӧлысь 20-ӧд лунӧ. Гуалӧма Введенньӧ шойнаын (17 уч.).

Туялан удж

Дасьтӧма да йӧзӧдӧма «Национальные музыкальные инструменты марийцев» монография (Йошкар-Ола, 1940), йӧзкостса сьыланкывъяс чукӧр.

Медводдзаӧн дасьтӧма мари инструментальнӧй гижӧдъяс симфоническӧй, духӧвӧй оркестръяслы, йӧзкостса инструментъяслӧн оркестръяслы, скрипкалы да фортепианолы, ӧткӧн да хорӧн сьылӧмлы. Гижӧма да вежлалӧма 500 сайӧ йӧзкостса сьыланног.

1920-ӧд воын воча вок И. С. Палантайкӧд (Ключниковкӧд) да В. М. Васильевкӧд ветлӧма экспедицияӧ да гижалӧма керӧсвывса марилысь сьыланкывъяссӧ. Искусствоведениеса кандидат (1946).

Ошканпасъяс

• Марий АССР-са искусствоясын нимӧдана уджалысь (1941)
• Гӧрд Кодзувлӧн орден (1946)
• «Почёт пас» орден (1951)

Паметь

• Кокшамарий грездын сувтӧдӧма казьтылана пӧв, керка-музей (1998), бюст (2010), вӧлӧма Яков Эшпай нима колхоз (1992—2003)
• Йошкар-Олаын сылысь нимсӧ новлӧ улича (1964-ӧд восянь) да Марий Элса каналан филармония (1990-ӧд восянь)
• Козьмодемьянскын Яков Эшпай нима Культура керка
• Яков Эшпай нима уличаяс Куженер районса Игисола грездын да Медведев районса Азанов сиктын

Ӧшмӧсъяс

• Я.А. Эшпай йылысь
• Чуваш энциклопедия