Вежев Александр Александрович
| Вежев Александр Александрович | |
| Чужан лун: |
1911-ӧд вося кӧч тӧлысь 5-ӧд лун |
|---|---|
| Чужанін: |
|
| Кулан кад: |
1977-ӧд вося ода-кора тӧлысь 9-ӧд лун (65 арӧс) |
| Куланін: | |
| Канму: | |
| Мыйся уджыс: | |
Вежев Александр Александрович (комиӧн – Ӧльӧксан Ӧльӧксан) (1911–1977) — коми литература туялысь.
Олан туй вежны
Александр Вежев чужӧма 1911 вося кӧч тӧлысь 5 лунӧ Вӧлӧгда губерняса Усть-Сысольскын (ӧні Сыктывкар). Школа бӧрас пырӧма велӧдчыны Сыктывкарса педтехникумӧ, мый помалӧм бӧрын велӧдӧма Висерын да Шойнатыын. Шойнаты школасянь мунӧма велӧдчыны Ленинградса Герцен нима педагогическӧй институтлӧн кыв да литература юкӧнӧ.
1939 воын институтса выпускник Вежев РСФСР-са просвещение министерствоын вӧзйысьӧма, медым сiйӧс ыстасны уджавны бӧр Комиӧ. Тадзи 28 арӧса Александр Александрович лоис кыв да литература кузя научно-исследовательскӧй институтӧн веськӧдлысьӧн. И дзик пыр том туялысь заводитӧ йӧзӧдны ассьыс медводдза статьяяссӧ.
Ыджыд тыш нёль во кежлӧ орӧдлiс Вежевлысь литература туялан уджсӧ. Тышкасьӧма вӧрӧгкӧд Волхов, Ленинград да 1-дза Украинаса фронтъясын. Чужан му дорйысь Александр Вежевӧс босьтӧны СССР-са наукаяс академиялӧн Коми филиалӧ научнӧй сотрудникӧн, сэсся — кыв, литература, история да этнография секторӧн вськӧдлысьӧн. 1949—1953 воясӧ юрнуӧдӧ «Войвыв кодзув» журналӧн. 1953 восянь и пенсия вылӧ петтӧдзыс А.А. Вежев уджалӧма Коми филиаллӧн литература да фольклор секторын.
Кулӧма 1977 вося ода-кора тӧлысь 9 лун Сыктывкарын, гуалӧма тані жӧ.
Туясян удж вежны
Пӧшти ставсӧ, мый вӧчӧма коми литератураын да мый выльыс петӧ коми гижысьяс перӧ улысь, Вежев удитӧ видлавны пыдiсянь да джуджыда. Александр Вежев видлалiс Нёбдiнса Витторлысь, Тима Веньлысь, Илля Васьлысь, Луздор Васьлысь, Юсьлысь, Педь Геньлысь, Вась Елькинлысь, Василий Лекановлысь да уна мукӧд коми гижысьлысь творчествосо. Уна вын да эбӧс пуктiс Иван Куратовлысь уджъяссӧ донъялӧм-видлалӧмӧ.
Вежевлысь статьяяссӧ йӧзӧдӧма Сӧветса ыджыд энциклопедияын, Украина сӧветса энциклопедияын, Литератураса дженьыд энциклопедияын да мукӧд ыджыд петасын.
Небӧгъяс да статьяяс вежны
- Вежев А.А. Сӧветскӧй литературалӧн главнӧй тема // «Войвыв кодзув». 1957. — 4 №. — Л.б. 59–63.
- Вежев А.А. Пыдiсянь восьтыны мортлысь характер // «Войвыв кодзув». 1958. — 6 №. — Л.б. 61–63.
- Вежев А.А. Идейность да мастерство // «Войвыв кодзув». 1962. — 12 №. — Л.б. 55–61.
- Вежев А.А. Коми сӧветскӧй литература: Ср. шк. 10-ӧд кл. учеб. — Сыктывкар: Коми кн. изд-во, 1958. — 135 л.б.
- Вежев А.А. Зарождение и формирование коми советской литературы (1918–1929) // Очерки истории коми литературы. — Сыктывкар: Коми кн. изд-во, 1958. — С. 26—61.
- Вежев А.А. Зарождение и становление коми советской литературы. — Сыктывкар: Коми кн. изд-во, 1966. — 144 с.
- Коми советские писатели / Под ред. В. Попова. — Сыктывкар: Коми кн. изд-во, 1968. — 516 с. (соавтор)
- История советской многонациональной литературы в 6 т. / Под. ред. Г.И. Ломидзе, Л.И. Тимофеева. — М.: Наука, 1970. (соавтор)
- История коми литературы. Т. 2. — Сыктывкар: Коми кн. изд-во, 1980. — 328 с. (соавтор)
- История коми литературы. Т. 3. — Сыктывкар: Коми кн. изд-во, 1981. — 432 с. (соавтор)
Ӧшмӧсъяс вежны
- Елфимова Анжелика. Кык морт, кык гижысь, кык олӧм...// Коми му, 2011 во. Кӧч тӧлысь 22 лун, 118-120 №№.
- Горинова Н.В. Литературовед Александр Александрович Вежев // Известия Общества изучения Коми края. 2017. № 1 (16). С. 120 -123.
- Жеребцов, И. Вежев Александр Александрович (1911–1977) / И. Жеребцов // Связь времён. Сыктывкар, 2000. С. 387.